“Τι απέγιναν οι Πειρατές της πολιτικής;” αναρωτιέται το γνωστό περιοδικό Politico.eu σε ένα περιεκτικό άρθρο για το Πειρατικό κίνημα 15 χρόνια από την ίδρυση του και με την προοπτική συμμετοχής Πειρατών σε κυβερνητικό συνασπισμό στην Τσεχία.
Τον Οκτώβριο, στις εθνικές εκλογές στην Τσεχία είναι πολύ πιθανόν να προκύψει ο πρώτος Πειρατικός κυβερνητικός συνασπισμός στην ιστορία, αναφέρει το Politico στο άρθρο που έχει ως κεντρική φωτογραφία τον Ivan Bartoš, επικεφαλής του κόμματος Πειρατών Τσεχίας.
Το Politico σημειώνει ότι αν αυτό συμβεί, δηλαδή ένα κόμμα Πειρατών αποτελέσει μέρος μιας εθνικής κυβέρνησης εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, θα είναι ένα πολύ σημαντικό επίτευγμα.
Στο άρθρο σκιαγραφείται η πορεία των 15 χρόνων από την ίδρυση του Πειρατικού κινήματος, ενός αντι-κατεστημένου (anti-establishment) κινήματος, όπως το χαρακτηρίζει, που αν και έμεινε στάσιμο σε πολλές Ευρωπαϊκές χώρες, μερικά κόμματα Πειρατών κερδίζουν και υιοθετούν παραδοσιακές κομματικές δομές που άλλα είχαν αποφύγει εδώ και καιρό.
Μέχρι στιγμής Πειρατές βουλευτές έχουν εκλεγεί στην Ισλανδία (το κόμμα Πειρατών Ισλανδίας εκπροσωπείται από το 2013 μέχρι σήμερα στο κοινοβούλιο της χώρας του) στην Τσεχία (από το 2012 με την εκλογή ενός γερουσιαστή το κόμμα Πειρατών Τσεχίας είναι κοινοβουλευτικό κόμμα και σήμερα διαθέτει 22 βουλευτές) και στο Λουξεμβούργο (από το 2018 ως σήμερα).
Το Πειρατικό κίνημα εκπροσωπείται με Ευρωβουλευτές στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο συνεχώς από το 2009 μέχρι και σήμερα συμμετέχοντας στην Ευρωομάδα των Greens/EFA, 4η σε δύναμη πολιτική ομάδα.
Για την περίοδο 2019 – 2024 εκπροσωπείται με 4 Πειρατές Ευρωβουλευτές – τρείς από το κόμμα Πειρατών Τσεχίας και ένα από το κόμμα Πειρατών Γερμανίας.
Γράφει το Politico:
“Οι Πειρατές της Ευρώπης χωρίστηκαν σε δύο στόλους, καθώς το κίνημα προσπαθεί να διατηρήσει τη σημασία του 15 χρόνια μετά την αναρχική αρχή του.
Ο ένας στόλος έχει υιοθετήσει κάποιες παραδοσιακές κομματικές δομές, τις οποίες πολλοί από το κίνημα απέφευγαν εδώ και πολύ καιρό – και ίσως τελικά γίνει μέρος μιας κυβέρνησης συνασπισμού σε χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ο άλλος έχει κολλήσει στην αντι-κατεστημένη ευαισθησία του, παραμένοντας χαλαρά οργανωμένος – και έχει μείνει ως επί το πλείστον απ’ έξω κοιτάζοντας προς τα μέσα.
Η απόκλιση αυτή έχει αφήσει το πολιτικό κίνημα σε μια μεταβατική φάση, σχεδόν μια γενιά αφότου εμφανίστηκε για πρώτη φορά στη σκηνή, που τροφοδοτήθηκε από την αυξανόμενη επιφυλακτικότητα της κυρίαρχης πολιτικής και υποσχέθηκε να φέρει ένα τεχνολογικό, ριζικά διαφανές ήθος στην πολιτική.
Ενώ το ευρύτερο κίνημα είναι στάσιμο σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες – η επιτυχία ήταν βραχύβια καθώς τα κόμματα Πειρατών πάλευαν με την εσωτερική φαγωμάρα και τη συμβατική πολιτική – μερικά από τα πιο ανεπτυγμένα κόμματα έχουν κέρδη. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν τέσσερις Πειρατές Ευρωβουλευτές στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, καθώς και Πειρατές βουλευτές στα εθνικά νομοθετικά σώματα του Λουξεμβούργου, της Ισλανδίας και της Τσεχίας.
Ένας Πειρατής υπηρετεί ακόμη και ως Δήμαρχος της Πράγας”, συνεχίζει το άρθρο στο οποίο εκτός του I. Bartoš μιλούν ακόμα και οι: Rick Falkvinge, ιδρυτής του Πειρατικού κινήματος, Patrick Breyer, ευρωβουλευτής του κόμματος Πειρατών Γερμανίας, Sven Clement, βουλευτής του κόμματος Πειρατών Λουξεμβούργου και Mattias Bjärnemalm, σύμβουλος πολιτικής της ομάδας των Πρασίνων στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Και τον Οκτώβριο, το Τσεχικό κόμμα Πειρατών μπορεί τελικά να εξασφαλίσει αρκετές ψήφους στις γενικές εκλογές για να μπει στον κυβερνητικό συνασπισμό της κυβέρνησης. Αυτό θα τους έκανε το πρώτο κόμμα Πειρατών που θα ήταν μέρος μιας εθνικής κυβέρνησης εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης – ένα σημαντικό επίτευγμα. Και θα τους έβαζε σε μια σπάνια κατηγορία με άλλα ευρωπαϊκά κόμματα διαμαρτυρίας της νέας εποχής, όπως το κίνημα 5 Αστέρων στην Ιταλία, που στην ουσία κατέκτησε την πολιτική εξουσία με δεσμεύσεις να χρησιμοποιήσει την τεχνολογία για να φέρει τους ανθρώπους απευθείας στη λήψη κυβερνητικών αποφάσεων.
“Είναι ένας νέος άνεμος”, δήλωσε ο Ivan Bartoš, επικεφαλής των Τσέχων Πειρατών, τονίζοντας τα θέματα που έχουν κάνει τους Πειρατές δημοφιλείς για ένα μικρό αλλά δυναμικό κομμάτι των Ευρωπαίων: “Χωρίς ολιγάρχη ή μεγάλους χορηγούς” και “εντελώς διαφανείς”.
Ωστόσο, οι Πειρατές που κατάφεραν να διαδραματίσουν ρόλο στην εθνική και ευρωπαϊκή πολιτική λένε ότι υπάρχει επίσης ανάγκη να είναι ρεαλιστές και να εργαστούν πέρα από τις γραμμές του κόμματος.
“Σε δύσκολους καιρούς, η συνεργασία δίνει πάντα καλύτερα αποτελέσματα από τον ανταγωνισμό”, λέει ο Τσέχος ηγέτης Bartoš.
Στο άρθρο το Politico αναφέρει μεταξύ άλλων:
Τα πρώτα χρόνια, το Πειρατικό κίνημα απέκτησε υποστηρικτές για τον ίδιο λόγο που σύντομα θα σκόνταφτε – μισούσε την πολιτική.
“Κανείς από εμάς δεν ήθελε να γίνει πολιτικός”, δήλωσε ο Rick Falkvinge, ο οποίος ίδρυσε το πρώτο κόμμα Πειρατών της Ευρώπης στη Σουηδία το 2006.
Αρχικά, είπε, το κόμμα επικεντρώθηκε στα “πνευματικά δικαιώματα, τις πατέντες και την ιδιωτικότητα”.
Μεγάλο μέρος της πρώτης δυναμικής του κόμματος προήλθε από τη συζήτηση γύρω από το Pirate Bay, μια παράνομη υπηρεσία κοινής χρήσης αρχείων στην οποία επιτέθηκε η Σουηδική αστυνομία στα μέσα του 2006.
“Ήμασταν τόσο απογοητευμένοι με τους πολιτικούς που δεν καταλάβαιναν κάτι που ήταν θεμελιώδες για την καθημερινή μας ζωή, όπως το διαδίκτυο”, συνέχισε ο Falkvinge, ο οποίος δεν ασχολείται πλέον άμεσα με το κόμμα.
Οι Σουηδοί Πειρατές ενέπνευσαν γρήγορα άλλα κόμματα Πειρατών σε όλη την Ευρώπη.
Η ομάδα πήρε το 7,1 % της λαϊκής ψήφου στη Σουηδία κατά τη διάρκεια των Ευρωεκλογών του 2009, ένα μεγάλο άλμα για ένα τόσο νέο κόμμα που σάρωσε την κυρίαρχη πολιτική.
“Ήταν κάτι τόσο απλό όσο το ότι δεν μου επέτρεψαν να αντιγράψω κεφάλαια βιβλίων κατά τη διάρκεια των σπουδών μου”, δήλωσε ο Mattias Bjärnemalm, σύμβουλος πολιτικής της ομάδας των Πρασίνων στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ανακαλώντας στη μνήμη του την απόφασή του να ενταχθεί στο Σουηδικό κόμμα Πειρατών λίγο μετά την ίδρυσή του.
Μέχρι το 2011, το Γερμανικό κόμμα Πειρατών πήρε σχεδόν το 9 % των ψήφων σε τοπικές εκλογές στο Βερολίνο, εισερχόμενο στο Τοπικό Κοινοβούλιο (και σε άλλα 3 Τοπικά Κοινοβούλια κρατιδίων).
Αλλά η πρόωρη εκλογική επιτυχία στη Γερμανία ακυρώθηκε γρήγορα.
Μέσα στο κόμμα, τα μέλη λένε ότι υπήρξε μια αλλαγή στην κάλυψη του Τύπου – από το να αντιμετωπίζει το κίνημα ως μια πολύχρωμη πολιτική περιέργεια στην απλή κάλυψη “κουτσομπολιού”, “επιχειρημάτων” και “ατυχών πραγμάτων που οι άνθρωποι δημοσίευσαν στο Twitter”, λέει ο Breyer, Γερμανός Ευρωβουλευτής.
“Στην αρχή, το Γερμανικό κόμμα Πειρατών είχε διαφημιστεί από τα μέσα ενημέρωσης”, υποστήριξε. “Στη συνέχεια, συνέβη το αντίθετο”.
Υπήρξαν επίσης κατηγορίες εκτός κόμματος ότι οι Γερμανοί Πειρατές είχαν αποδεχθεί μέλη με ακροδεξιές απόψεις.
Επιπλέον, μια σκοτεινή δολοφονία-αυτοκτονία το 2016, στην οποία συμμετείχε ένας Πειρατής πολιτικός, είχε το αντίτιμό της.
Πρώην Γερμανοί Πειρατές πολιτικοί επισημαίνουν τους εσωτερικούς διχασμούς του κόμματος και την έλλειψη οργάνωσης.
“Τα όργανα του κόμματος αγνόησαν ακόμη και τις δικές τους αποφάσεις για το πώς να διαχειριστούν τα πράγματα, τι να πουν”, δήλωσε ο Martin Delius, πρώην Πειρατής που είναι τώρα μέλος του αριστερού κόμματος Die Linke.
Δεν είναι ασυνήθιστο, όμως, για ένα λαϊκό κίνημα να κερδίζει σε απήχηση καθώς οι άνθρωποι ορμούν προς το εξεγερτικό του μήνυμα και στη συνέχεια παραπαίουν καθώς το κίνημα μεγαλώνει απροσδόκητα γρήγορα.
“Ήταν μια πολύ συνηθισμένη πορεία”, σημειώνει ο Bjärnemalm, σύμβουλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, μέλος των Σουηδών Πειρατών.
“Έχουν μια πρώτη επιτυχία και μετά ξεσπούν, επειδή δεν ήξεραν πώς να διαχειριστούν αυτήν την επιτυχία.
Και πολλές φορές, τα μέλη ενοποιούνται περισσότερο με αυτό που δεν είναι παρά με αυτό το οποίο συμφωνούν”.
ΜΕΡΙΚΕΣ ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΚΛΟΓΙΚΕΣ ΕΠΙΤΥΧΙΕΣ ΤΟΥ ΠΕΙΡΑΤΙΚΟΥ ΚΙΝΗΜΑΤΟΣ
2009 Ευρωεκλογές, Σουηδία 7,1% και 2 έδρες
2013 Εθνικές εκλογές, Ισλανδία 5,1% και 3 έδρες
2014 Ευρωεκλογές, Γερμανία 1,5% και 1 έδρα
2016 Εθνικές εκλογές, Ισλανδία 14,5% και 10 έδρες
2017 Εθνικές εκλογές, Τσεχία 10,78% και 22 έδρες
2017 Εθνικές εκλογές, Ισλανδία 9,2% και 6 έδρες
2018 Εθνικές εκλογές, Λουξεμβούργο 6,45% και 2 έδρες
2019 Ευρωεκλογές, Τσεχία 13,95% και 3 έδρες
Πειρατές Δήμαρχοι, Δημοτικοί και Περιφερειακοί Σύμβουλοι στην Τοπική Αυτοδιοίκηση έχουν εκλεγεί σε πολλές χώρες της Ευρώπης. Την περίοδο από το 2011 – 2015 είχαν εκλεγεί 45 Γερμανοί Πειρατές βουλευτές σε 4 Τοπικά Κοινοβούλια κρατιδίων (Βερολίνο, Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία, Σάαρλαντ, Σλέσβιχ-Χόλσταϊν).
Μια δεύτερη ζωή
Παρά τις εκλογικές απογοητεύσεις σε χώρες όπως η Σουηδία και η Γερμανία, τα κόμματα Πειρατών έζησαν – και τα πήγαν καλά σε ορισμένες χώρες.
Τα κόμματα που τελικά κέρδισαν έδρες στα εθνικά κοινοβούλια αυξήθηκαν “σταδιακά”, δήλωσε ο Sven Clement, πρόεδρος του κόμματος Πειρατών Λουξεμβούργου και βουλευτής.
“Μπορεί να είμαστε δογματικοί όταν αυτό μετράει, αλλά συχνά είμαστε ανοιχτοί να διαπραγματευτούμε την καλύτερη και πιο ρεαλιστική λύση”, είπε, επισημαίνοντας ότι οι Πειρατές του Λουξεμβούργου ψήφισαν τόσο με την κυβέρνηση όσο και με την αντιπολίτευση, ανάλογα με το θέμα.
Στο Λουξεμβούργο, οι Πειρατές έχουν αναδειχθεί ως μία από τις λίγες εναλλακτικές λύσεις σε ένα πολιτικό σύστημα που παραδοσιακά έχει απομακρυνθεί ελάχιστα από το status quo.
Ο Clement, ένας από τους δύο Πειρατές βουλευτές στο Κοινοβούλιο του Λουξεμβούργου, έχει αποκτήσει τη φήμη του ως ομιλητή πρόθυμου να αναλάβει την κυβέρνηση.
Ήταν μία από τις σπάνιες φωνές επικριτικές προς το Μεγάλο Δουκάτο όταν ο ρόλος της χώρας ως φορολογικού παραδείσου έγινε διεθνές πρωτοσέλιδο νωρίτερα φέτος και πήγε την κυβέρνηση στα δικαστήρια σε μια προσπάθεια να γίνει πιο διαφανής.
Πρωτοστάτησε επίσης εναντίον όσων παρακάμπτουν τη σειρά για τα εμβόλια Covid και υποχρέωσε τη χώρα να δεσμευτεί να δημιουργήσει μια φιλική προς την ιδιωτική ζωή εφαρμογή Covid.
Στους Λουξεμβούργιους αρέσει αυτό που βλέπουν.
Η δημοτικότητα του Clement έχει αυξηθεί στην πανδημία, με τα ποσοστά αποδοχής του να ανεβαίνουν κάποια στιγμή περισσότερο από οποιονδήποτε άλλο πολιτικό.
Άλλα κόμματα Πειρατών που διευρύνθηκαν πέρα από τα θεμελιώδη πολιτικά τους θέματα – μεταρρύθμιση πνευματικών δικαιωμάτων και πατεντών, ψηφιακά δικαιώματα – έχουν επίσης πάει καλά.
Ο Τσέχος Πειρατής Bartoš είπε ότι το ήθος του κινήματος μπορεί να εφαρμοστεί σε όλες τις κυβερνητικές αποφάσεις.
Η έμφαση στην ανάλυση δεδομένων, για παράδειγμα, θα βοηθήσει στη δημιουργία “καλής γεωργικής μεταρρύθμισης ή συνταξιοδοτικής μεταρρύθμισης, η οποία είναι απαραίτητη”, υποστήριξε ο Bartoš.
Υπάρχει επίσης μια αυξανόμενη συνειδητοποίηση σε χώρες όπως η Γερμανία ότι οι Πειρατές χρειάζονται ένα καλά κατασκευασμένο πλοίο. Αυτό σημαίνει πολιτικό προσωπικό. Σημαίνει κοινοβουλευτικοί βοηθοί.
“Νομίζω ότι βιώνουμε ένα αυξανόμενο επαγγελματισμό”, δήλωσε ο Γερμανός Πειρατής Breyer, ο οποίος όπως και οι άλλοι Πειρατές Ευρωβουλευτές στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο συμμετέχει στην ομάδα των Greens/EFA.
Σε άλλες χώρες της Ευρώπης με μικρότερα κόμματα Πειρατών υπάρχει μια έντονα αντιεξουσιαστική ατμόσφαιρα και διάχυτη οργανωτική προσέγγιση.
Στη Γαλλία, για παράδειγμα, ο λόγος ύπαρξης του κόμματος Πειρατών είναι να αναθεωρήσει ολόκληρο το σύστημα.
“Ο Εμμανουέλ Μακρόν είναι ο βασιλιάς της Γαλλίας”, δήλωσε η Florie Marie, εκπρόσωπος του Γαλλικού κόμματος Πειρατών, η οποία είναι επίσης αντιπρόεδρος της Διοικούσας Επιτροπής του Ευρωπαϊκού Κόμματος Πειρατών.
“Το Γαλλικό Σύνταγμα και τη Γαλλική Δημοκρατία – θέλω να τα αλλάξω όλα”, είπε.
Το αποτέλεσμα είναι ότι έχουν προκύψει δύο τύποι κομμάτων Πειρατών, δήλωσε ο Clement, πρόεδρος του κόμματος Πειρατών Λουξεμβούργου.
Υπάρχουν τα λίγα “καθιερωμένα” κόμματα με αναπτυσσόμενη πολιτική υποδομή.
Στη συνέχεια, υπάρχουν “όλα τα άλλα κόμματα – και είναι πολύ δύσκολο μερικές φορές να βρεθεί ο κοινός τόπος ή η συναίνεση μεταξύ αυτών των δύο προσεγγίσεων”, πρόσθεσε.
Παρ ‘όλα αυτά, ο Clement τόνισε ότι οι δύο ομάδες μπορούν να συνεργαστούν.
“Τα κόμματα που έχουν επιτυχία πρέπει να κάνουν περισσότερα για να βοηθήσουν τα κόμματα που έχουν λιγότερη επιτυχία”, είπε, προβλέποντας ότι τα μικρότερα κόμματα “θα ωριμάσουν επίσης”.
Το άρθρο του Politico μπορείτε να διαβάσετε ολόκληρο εδώ (στα αγγλικά)
Φωτογραφίες και γραφήματα από politico.eu
“Δεν έχουμε κανένα σχέδιο για τη διάσωση και την προστασία σου, τόσο τη δική σου όσο και των συγγενικών προσώπων σου, των γνωστών και των φίλων σου. Πρώτα – πρώτα, δεν έχουμε τα απαραίτητα μέσα και μετά, δεν μπορούμε να τα βάλουμε με την κλιματική αλλαγή! Δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα γι’ αυτήν και μην ρωτάς ποιος την προκάλεσε. Τα πράγματα είναι πολύ δύσκολα και δεν είναι ώρα για ερωτήσεις. Απλά, αν σου έρθει μήνυμα στο κινητό σου από το 112 τρέξε να σωθείς. Κόψε τον λαιμό σου και τρέξε να σώσεις ότι μπορείς. Δεν είμαστε σε θέση να εγγυηθούμε για τίποτα, αν θα έχεις ρεύμα, αν θα έχεις νερό! Δεν ξέρουμε αν σε λίγο θα έχεις καθαρό αέρα να αναπνεύσεις και αν θα μπορείς να κυκλοφορείς έξω ελεύθερος! Ναι, μην απορείς! Τα δύσκολα είναι μπροστά μας! Τίποτα δεν έχει τελειώσει ακόμα! Γι’ αυτό να είσαι έτοιμος να τα βγάλεις πέρα μόνος σου! Μην ρωτάς γιατί! Δεν είναι ώρα για τέτοιες ερωτήσεις και μην διανοηθείς να τις θέσεις ποτέ στο μέλλον! Η ώρα σου πλησιάζει! Ο χρόνος σου τελειώνει!” 