Με αφορμή αυτά τα ψέμματα: “Δεν υπάρχουν τηλεοπτικές άδειες, είναι ψηφιακό το σήμα και το κράτος δεν έχει καμία δουλειά να αναμειχθεί” αλλά και αυτά που ειπώθηκαν από τον παραιτούμενο πρωθυπουργό της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, κ. Τσίπρα στην χθεσινή (α-)αντιμαχία (09 Σεπ. 2015 – Το Debate των πολιτικών αρχηγών στο 02:20:44[1]), κάποια πράγματα κρύβονται ή παραλλάσσονται με περίεργο και παράξενο τρόπο. Υπάρχει ήδη ένας σχεδόν πλήρης, ψηφισμένος (και μη καταργημένος) νόμος για τις τηλεοπτικές άδειες. Είναι ο Ν. 3592/2007[2] (αντικατέστησε σιωπηρά τα αντίστοιχα ΠΔ 234/2003 & 235/2003[3]). Η νομοθεσία αυτή ΔΕΝ εφαρμόζεται εδώ και πολλά χρόνια, για 12 χρόνια (από το 2003) έχουμε το ίδιο τροπάριο και το αποτέλεσμα είναι πως πάντα οι ριγμένοι είναι οι μικροί σταθμοί της περιφέρειας και αυτοί που οι ιδιοκτήτες τους δεν έχουν “στενές σχέσεις” με τα δυο κόμματα εξουσίας του δικομματισμού (ΝΔ και ΠΑΣΟΚ).
Στον νόμο 3592, περιγράφονται αναλυτικά όλα όσα χρειάζονται για να ξεκινήσει επιτέλους να μπαίνει μια τάξη στο ραδιοτηλεοπτικό φάσμα και κυρίως στην αδειοδότηση των σταθμών και των καναλιών. Το ότι δεν έχει εφαρμοστεί ο νόμος μέχρι τώρα έχει δημιουργήσει και άλλα παράπλευρα προβλήματα. Ένα από αυτά, πολύ σημαντικό, είναι ότι δεν μπόρεσαν να γίνουν οι απαραίτητες διορθώσεις καθώς θα αποκτούσαμε εμπειρία από την εφαρμογή του. Χάθηκε χρόνος, χρήμα (έσοδα για το κράτος) και το μπάχαλο στις συχνότητες παραμένει. Οι μεγαλοκαναλάρχες συνεχίζουν να ηγεμονεύουν πάνω στην ενημέρωση και οι επιχειρήσεις τους να αυξάνουν κάθε χρόνο τα δάνεια και τα ελλείμματά τους. Αν ήταν οποιεσδήποτε άλλες επιχειρήσεις θα είχαν πτωχεύσει και θα είχαν κλείσει προ πολλού. Η συντήρησή τους όμως με νύχια και με δόντια, δείχνει πόσο πολύ αλληλένδετες είναι αυτές οι επιχειρήσεις με τα δυο κόμματα που κυβέρνησαν τον τόπο τα τελευταία 40 χρόνια, την τραπεζική και την “επιχειρηματική” ελίτ της χώρας. Τελικά, το ένα χέρι νίβει τ’ άλλο… και τα δυο μαζί την μαζική ενημέρωση των πολιτών.
Παρόλο που υπάρχει νομοθεσία για τις τηλεοπτικές και ραδιοφωνικές άδειες, παρόλο που αναφέρεται σε αυτήν η “ψηφιακή τηλεόραση” (ν. 3592, άρθρο 1, παρ. 4) οπότε είναι τεχνολογικά ενημερωμένη, η απελθούσα κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ δεν εφάρμοσε τον νόμο ή δεν έφερε κάποιες πιθανές αλλαγές που να χρειάζονται, αλλά έφερε ένα εντελώς καινούριο νομοσχέδιο, με καινούρια ή και χρόνια προβλήματα και παραλείψεις (εσκεμμένα ή από λάθος). Το νομοσχέδιο που ήταν σε δημόσια διαβούλευση, για ακόμα μια φορά θα βρεθεί «στο περίμενε» μέχρι να έρθει ο πολιτικός καιρός για να ξανα-ασχοληθεί η βουλή και οι επιτροπές της μαζί του. Βλ. “Αδειοδότηση παρόχων περιεχομένου επίγειας ψηφιακής τηλεοπτικής ευρυεκπομπής ελεύθερης λήψης – Ίδρυση συνδεδεμένης εταιρίας παρ.4 άρθρου 1 του Ν. 4324/2015 (ΦΕΚ Α’ 44/2015) – Ρύθμιση θεμάτων Εθνικής Επιτροπής Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων (Ε.Ε.Τ.Τ), τροποποίηση διατάξεων Ν. 4070/2012 (ΦΕΚ Α΄ 82/2012) και άλλες διατάξεις“. Η διαβούλευση είχε διάρκεια από 22 Ιουλίου 2015, 15:00 έως και 8 Σεπτεμβρίου 2015, 09:00 και έχει ολοκληρωθεί.
Υποψιαζόμαστε πως η κατάθεση αυτού του νέου νομοσχεδίου για τις ραδιοτηλεοπτικές άδειες από τον ΣΥΡΙΖΑ εκ των πραγμάτων έπαιξε περισσότερο τον ρόλο ενός είδος μηχανισμού πίεσης προς τα κραταιά κανάλια της ενημέρωσης των Ελλήνων πολιτών (αφού δεν είχε άλλου είδους σχέσεις μαζί τους όπως έχουν τα άλλα μεγάλα κόμματα), για να περιορίσει τις “επιθέσεις” από τα κανάλια και έτσι με κάποιον τρόπο να ισορροπήσει τον πόλεμο που θα του έκαναν τα άλλα πρώην κόμματα εξουσίας μέσα από τους “δικούς τους” καναλάρχες. Ακόμα και η επαναφορά της ΕΡΤ (έστω και με μετονομασία του ΝΕΡΙΤ) έπαιξε εν μέρει και αυτόν τον ρόλο (όπως και το κανάλι της Βουλής) ως μια επιπλέον ωφέλεια από την ανασύσταση του δημόσιου ραδιοτηλεοπτικού μας φορέα από την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ.
Δεν λείπουν βέβαια και τα αγκάθια στο νέο νομοσχέδιο. Οι ραδιοτηλεοράσεις της τοπικής αυτοδιοίκησης (να δούμε πότε θα γίνει πραγματικότητα αυτό το “αυτοδιοίκησης”) αντέδρασαν με αρκετά σχόλια στην διαβούλευση, πχ. στις 18 Αυγούστου 2015, 21:26, από την “Αιγαίο” Δημοτική Ραδιοφωνία Τηλεόραση Σύρου κατατέθηκε μια πλήρης και εμπεριστατωμένη αιτιολογική έκθεση πρότασης τροποποίησης – προσθήκης που αναφέρεται στην ειδοποιό διαφορά που υπάρχει μεταξύ της Δημοτικής ραδιοτηλεόρασης και της Ιδιωτικής ραδιοτηλεόρασης. Παραθέτει αναλυτικά όλα εκείνα τα στοιχεία και επιχειρήματα που ενισχύουν την ανάγκη για την ύπαρξη Δημοτικής ραδιοτηλεόρασης στους δήμους της χώρας με διαφορετικά χαρακτηριστικά από αυτά της ιδιωτικής.
Το νέο νομοσχέδιο όμως, σχετικά με την αδειοδότηση των τηλεοπτικών σταθμών (όπως και το παλιότερο του 2007), εξωθεί τους δημοτικούς τηλεοπτικούς σταθμούς στο να μετατραπούν σε ανώνυμες εταιρίες ή να… κατεβάσουν διακόπτες (πάλι “μαύρο” δηλαδή). Σε αυτό το θέμα, έδωσε πίστωση χρόνου ο “Καλλικράτης” το 2010, επιτρέποντας μεν την συνέχιση λειτουργίας των δημοτικών ραδιοτηλεοράσεων ως Δημοτικές Επιχειρήσεις (ΝΠΙΔ) ειδικού σκοπού, έχοντας δηλαδή δικαίωμα να ασκήσουν εμπορική δραστηριότητα προς εξυπηρέτηση της κοινής ωφέλειας. Ακόμα και σήμερα όμως, δεν είναι ξεκάθαρο το αν έχουν δικαίωμα συμμετοχής στις διαγωνιστικές διαδικασίες με αυτή τη μορφή. Αυτό είναι κάτι που πρέπει να ξεκαθαριστεί με τον οποιονδήποτε νέο νόμο, δίνοντας έμφαση στην ξεχωριστή αποστολή αυτών των “ιδιόρρυθμων” -όπως αποκαλούνται από την νομολογία- δομών, που προσφέρουν ενημέρωση και ψυχαγωγία σε απομακρυσμένες περιοχές της χώρας όπου -δυστυχώς ακόμα και στο 2015- η πρόσβαση σε ευρυζωνικές συνδέσεις διαδικτύου, είναι μακρινό όνειρο.
Από την μία, οι δημοτικές ΑΕ (όπως όλες οι ΑΕ άλλωστε) μετά από δυο οικονομικές χρήσεις με παθητικό είναι αναγκασμένες να κλείσουν, από την άλλη ο νόμος του Καλλικράτη έχει περιορίσει πολύ την λειτουργία των Α.Ε. των Δήμων, με αποτέλεσμα αυτή η νομική μορφή να μην μπορεί να “λειτουργήσει” για μια δραστηριότητα με τέτοιο σκοπό.
Άλλο σοβαρό πρόβλημα είναι ότι οι όλοι περιφερειακοί σταθμοί δεν μπορούν να αντεπεξέλθουν στις προϋποθέσεις που μπαίνουν από το σχέδιο νόμου. Προβλήματα, όπως το το ζήτημα της αύξησης του προσωπικού, της διαδικασίας της δημοπρασίας που δεν προστατεύει τα ήδη σε λειτουργία περιφερειακά κανάλια απέναντι στα επιχειρηματικά συμφέροντα, οι υπερεξουσίες που δίνονται στον υπουργό για τον καθορισμό των δημοπρατούμενων αδειών ή τον καθορισμό ελάχιστου μετοχικού κεφαλαίου, το ότι οι ΑΕ μπορούν να λειτουργούν και κατά το δίκαιο άλλου κράτους κά., είναι δύσκολο ως ανέφικτο να αντιμετωπισθούν από τους μικρούς τηλεοπτικούς σταθμούς της περιφέρειας με την σημερινή κατάσταση της οικονομίας.
Το σχέδιο νόμου επίσης δεν δίνει ξεκάθαρη λύση για τους περιφερειακούς παρόχους Δικτύου (Digital Union (κανάλια-μέλη της ΕΠΕΚ), DVB Provider (Πελοπόνησσος), ΠΕΡΘΩ(Μακεδονία) κ.α.) τους οποίους η κυβέρνηση Σαμαρά εξώθησε σε κλείσιμο, επιβάλλοντας το μονοπώλιο της Ντιτζέα. Ναι μεν προβλέφθηκε η λειτουργία της θυγατρικής ΕΡΤnet, δεν ξεκαθαρίστηκε όμως με ποιο σκοπό και αν τελικά με αυτή μπορούν να συνεργαστούν οι πάροχοι που η κυβέρνηση Σαμαρά έκλεισε. Μπορούμε μόνο να ελπίζουμε ότι με σκοπό την εξοικονόμηση δημόσιων πόρων, τελικά μια τέτοια συμφωνία θα γίνει αποδεκτή και από την ΕΡΤ και από τα περιφερειακά κανάλια.
Μέχρι τότε, τα κανάλια της περιφέρειας συνεχίζουν να είναι αναγκασμένα να πληρώνουν από 1800-5000€ τον μήνα στα μεγάλα κανάλια-ιδιοκτήτες της Ντιτζέα και άλλα 200€ στον ΟΤΕ για την μισθωμένη γραμμή
Πολύ φοβόμαστε όμως πως όταν (και άμα) το νομοσχέδιο έρθει για συζήτηση και ψήφιση στην βουλή θα επικρατήσουν και πάλι τα πολιτικά συμφέροντα και οι μικροκομματικές αναλογίες. Πάλι το συμφέρον και το μέλλον στην δημοκρατική ενημέρωση του ελληνικού λαού και της δημόσιας περιουσίας του, που είναι και το φάσμα των συχνοτήτων, θα μπουν στην άκρη. Ήδη οι καναλάρχες και οι προβεβλημένοι εργαζόμενοι τους δεν έχουν σταματήσει να αντιδρούν και με πλάγια μέσα “έγκριτης ενημέρωσης” προσπαθούν να μας πείσουν ότι καλύτερα να μην αλλάξει τίποτα στο σημερινό χαοτικό ραδιοτηλεοπτικό πεδίο. Έτσι θα μπορέσουν να συνεχίσουν να καταδυναστεύουν την ενημέρωσή μας και να απολαμβάνουν την οικονομική τους ευμάρεια πάνω στις δικές μας πλάτες, επιβάλλοντας την ενημέρωση που αυτοί θέλουν σύμφωνα πάντα με τα διαπλεκόμενα συμφέροντα με τους πολιτικούς και τα κόμματα εξουσίας.
Το διαδίκτυο προσφέρει πιο δημοκρατική και πληθοποριστική ενημέρωση, εκεί ο καθένας μπορεί να είναι και πομπός και δέκτης. Το διαδίκτυο έδωσε φωνή στον καθένα μας, μας ενδυνάμωσε και πλέον μπορούμε να πούμε την γνώμη μας και να ακούσουμε και την γνώμη χιλιάδων άλλων από όλο τον κόσμο. Σιγά-σιγά όλο και περισσότεροι πολίτες προτιμούν η ενημέρωσή τους να προέρχεται από το διαδίκτυο. Κάπου εκεί θα γραφτεί μοιραία κάποια στιγμή και το τέλος της -μέχρι σήμερα- τηλεόρασης. Αυτού του είδους της μονόπλευρης και καθοδηγούμενης από τα συμφέροντα τηλεόρασης. Στην θέση της, διαφαίνεται ότι θα υπάρξει κάτι άλλο, που θα αξιοποιεί καλύτερα την μονόπλευρη μετάδοση σήματος.
[1] (απομαγνητοφώνηση) Ερώτηση (Μ. Γιομπαζολιάς από την “Ε TV”): Αφορά τα media και τον νόμο που έχετε δρομολογήσει. Είναι χώρος διαπλοκής επιχειρηματιών αλλά είναι και χώρος εργασίας πολλών εργαζομένων που δεν έχουν την τύχη να φαίνονται τώρα στα καντράν όπως φαινόμαστε εμείς που συνομιλούμε. Καλώς κάνετε και ζητάτε να πληρώνουν όσοι χρωστάνε, δεν σας προβληματίζει όμως το ότι πληρώνουν ήδη 1,5 εκατ. το χρόνο κάθε κανάλι, κάθε μέσο στην DIGEA, ενώ στην Κύπρο είναι 180.000.
Παράλληλα ότι πρέπει να καταβάλουνε εκατομμύρια για άδειες περιεχομένου κάτι που δεν γίνεται πουθενά, με φόρο επί των διαφημίσεων 20%, ενώ στην Κύπρο είναι 0,5% και όταν στους διαγωνισμούς θα μετέχουν ισότιμα οι πολίτες και οι ξένες εταιρίες. Πώς θα διασφαλιστεί κύριε Πρόεδρε ότι τα ελληνικά μέσα δεν θα περάσουν σε χέρια ξένων;
Απάντηση (κ. Τσίπρας): Κύριε Γιομπαζολιά, χαίρομαι που με ρωτάτε για τα μέσα ενημέρωσης, γιατί μου δίνεται κατ’ αρχάς την ευκαιρία να σας πω ότι είμαι πολύ χαρούμενος και περήφανος που αυτό το debate διεξάγεται στην ΕΡΤ, στην ανοιχτή ΕΡΤ, που άνοιξε μετά από τους αγώνες των εργαζόμενων και έκλεισε μέσα σε μια νύχτα, διότι το κόμμα του κ. Μεϊμαράκη, ο κ. Σαμαράς, από ιδεοληψία, ήθελε να φιμώσει την δημόσια τηλεόραση.
Και δεν άνοιξε η ΕΡΤ με την λογική την προηγούμενη, με την λογική των μεγάλων αμοιβών και των μεγάλων σπαταλών, ούτε αυξήσαμε το τέλος. Έρχομαι όμως τώρα στο ερώτημά σας. Κύριε Γιομπαζολιά πρέπει επιτέλους να μπει ένα τέλος στην ασυδοσία και στην ανομία, αλλά και στην αδικία. Δεν μπορεί κάποιες επιχειρήσεις, υγιείς επιχειρηματίες να μην μπορούν να δανείζονται και να τηρούν τους νόμους και κάποιοι άλλοι να μην τηρούν τους νόμους, να μην πληρώνουνε και να δανείζονται.
Πρέπει λοιπόν επιτέλους να μπει ένα τέλος σε αυτή την ασυδοσία και εμείς πήραμε το κόστος, και πήραμε αν θέλετε… είχαμε το θάρρος, την γενναιότητα να αψηφήσουμε τον πόλεμο που γίνεται από μερίδα (των) μέσων μαζικής ενημέρωσης, ακριβώς διότι ζητήσαμε να πληρώσουν τα χρωστούμενα, τους φόρους για τις διαφημίσεις και να πάμε σε μια ανοιχτή δημοπράτηση, ούτως ώστε να υπάρχουν άδειες (παρεμβολή από την μύγα…. ε, από την κα. Τρέμη)…
Θα προσχωρήσει η διαδικασία να δημοπρατήσουμε τις τηλεοπτικές άδειες και να καταργήσουμε το μονοπώλιο στις ψηφιακές συχνότητες. Έχει κατατεθεί το νομοσχέδιο, είναι (ήταν) σε δημόσια διαβούλευση και όλες οι συνεισφορές (εκεί) είναι δεκτές. Αδικίες δεν θα κάνουμε, δεν θα έρθουμε να εκδικηθούμε κανέναν, αλλά θα βάλουμε μια τάξη στο ραδιοτηλεοπτικό τοπίο.
[2] Νόμος υπ’ αριθ. 3592 (ΦΕΚ Α’ 161-19 Ιουλίου 2007), “Συγκέντρωση και αδειοδότηση Επιχειρήσεων Μέσων Ενημέρωσης και άλλες διατάξεις). [pdf αρχείο από το εθνικό τυπογραφείο]. Ο νόμος έχει τροποποιηθεί σε πολλά σημεία, κατά καιρούς από εμβόλιμες τροποποιήσεις που έχουν ψηφιστεί σε διάφορα (άσχετα) μεταγενέστερα νομοσχέδια (Εδώ ο νόμος με όλες τις τροποποιήσεις).
[3] ΠΔ 234 & 235, ΦΕΚ Α’ 210 1 Σεπ. 2003, “234. Όροι και προϋποθέσεις για τη χορήγηση αδειών ίδρυσης, εγκατάστασης και λειτουργίας τηλεοπτικών σταθμών ελεύθερης λήψης”, “235. Όροι και προϋποθέσεις για την χορήγηση αδειών ίδρυσης, εγκατάστασης και λειτουργίας ραδιοφωνικών σταθμών ελεύθερης λήψης” [pdf αρχείο από το εθνικό τυπογραφείο]
Η κινηματική κοινωνία εγκαλείται στα πρόσωπα των καλουμένων προς απολογία, από την Υποδιεύθυνση Κρατικής Ασφάλειας και το “Τμήμα Προστασίας του Κράτους και του Δημοκρατικού Πολιτεύματος”.
