Ο όρος λογισμικό ανοιχτού κώδικα (Open Source Software) [1][2] αναφέρεται σε προγράμματα υπολογιστών που ο κώδικας τους είναι διαθέσιμος στους χρήστες, οι οποίοι έχουν τη δυνατότητα να χρησιμοποιούν, να αντιγράφουν και να τροποποιούν το λογισμικό χωρίς να χρειάζεται να πληρώσουν κάποιο αντίτιμο.
Δεν αποτελεί απλά ένα μοντέλο παραγωγής και διανομής, αλλά μια γενικότερη φιλοσοφία που βασίζεται στην εθελοντική προσφορά και συνεισφορά στην κοινότητα, καθώς και στη δύναμη της συλλογικής δράσης.
Η υιοθέτηση λύσεων ανοιχτού λογισμικού στο δημόσιο τομέα μιας χώρας μπορεί να έχει σημαντικά οφέλη για τους πολίτες της:
- Μείωση του κόστους: καθώς το ανοιχτό λογισμικό δεν έχει κόστος αγοράς της άδειάς του, μπορεί να συμβάλλει στη μείωση των δαπανών στον τομέα των πληροφοριακών υποδομών. Αυτό, βέβαια, δε σημαίνει πως τα κόστη είναι μηδενικά, αφού χρειάζονται χρήματα για την ανάπτυξη και τη συντήρησή του. Εντούτοις, αντίστοιχα έξοδα απαιτούνται και στην περίπτωση του κλειστού (proprietary) λογισμικού. Ένα πρόβλημα, πάντως, είναι πως δε φαίνεται να γνωρίζουμε (τι πρωτότυπο!) πόσο κοστίζουν στη χώρα μας οι άδειες λογισμικού που αγοράζονται στον ευρύτερο δημόσιο τομέα. Επίσης, επιπλέον κέρδος μπορεί να προκύψει από την επαναχρησιμοποίηση του λογισμικού, καθώς δεν απαιτείται να αγοραστούν επιπλέον άδειες. Ακόμη, ανεξάρτητα από αυτό και καθώς το κόστος δεν μπορεί να είναι ο μόνος παράγοντας σε τέτοιες αποφάσεις, η προώθηση του κλειστού ή του ανοιχτού λογισμικού είναι κυρίως θέμα εθνικής στρατηγικής στον τομέα των Τεχνολογιών.
- Διαλειτουργικότητα: η υιοθέτηση ανοιχτού λογισμικού και ανοιχτών προτύπων μπορεί να βοηθήσει σημαντικά στη διαλειτουργικότητα ανάμεσα στα συστήματα που χρησιμοποιούν οι διάφοροι δημόσιοι φορείς.
- Έγκαιρη διόρθωση σφαλμάτων: το γεγονός πως ο κώδικας του ανοιχτού λογισμικού είναι προσβάσιμος σε όλους, έχει ως συνέπεια να εντοπίζονται γρήγορα τα σφάλματα (bugs) και να διορθώνονται εξίσου γρήγορα από την κοινότητα ανάπτυξης.
- Μη εξάρτηση από εταιρείες: από τη στιγμή που ο χρήστης έχει πρόσβαση στον πηγαίο κώδικα του λογισμικού, έχει τη δυνατότητα να προβεί σε επεκτάσεις, τροποποιήσεις και αναβαθμίσεις ακόμα και όταν τελειώσει η σύμβαση με την εταιρεία υποστήριξης. Αντίθετα, στην περίπτωση του κλειστού λογισμικού, μετά τη λήξη της σύμβασης υποστήριξης με την εταιρεία που προμηθεύει το λογισμικό δεν είναι συνήθως εφικτό να γίνουν αλλαγές ή αναβαθμίσεις, με αποτέλεσμα την εξάρτηση σε μεγάλο βαθμό από την εταιρεία και επιπλέον κόστη.
- Εγχώρια καινοτομία: η στροφή μιας χώρας στο ανοιχτό λογισμικό μπορεί να ωθήσει αρκετές εταιρείες πληροφορικής στην ενασχόληση με αυτό το μοντέλο ανάπτυξης και διανομής, παράγοντας με αυτό τον τρόπο εγχώρια καινοτομία. Εφόσον, σε παγκόσμιο επίπεδο υπάρχει ολοένα και αυξανόμενο ενδιαφέρον για το λογισμικό ανοιχτού κώδικα, η καινοτομία και η τεχνογνωσία αυτή μπορεί να αναδειχθεί σε κερδοφόρο εξαγώγιμο προϊόν.
Δυστυχώς, στο πρόσφατο παρελθόν (2008) η τότε κυβέρνηση της χώρας μας δεν εξέτασε καθόλου το ενδεχόμενο χρήσης λογισμικού ανοιχτού κώδικα στο δημόσιο τομέα, αλλά προτίμησε να επικυρώσει με νόμο συμφωνία με τη Microsoft [3], χωρίς να γίνει κάποια μελέτη και συζήτηση για εναλλακτικές λύσεις.
Την ίδια στιγμή μάλιστα που αρκετές χώρες (π.χ. Αυστραλία [4], Ηνωμένο Βασίλειο [5], Ιρλανδία [6], Γαλλία [7], Ρωσία [8]) έχουν αρχίσει να υιοθετούν μια ιδιαίτερα θετική στάση απέναντι στο λογισμικό ανοιχτού κώδικα και τα ανοιχτά πρότυπα και προωθούν τη χρησιμοποίησή του στο δημόσιο τομέα.
Τουλάχιστον, σε τομείς όπου δεν εμπλέκονται άμεσα οι κατά καιρούς κυβερνήσεις (που φαίνεται να είναι φοβικές απέναντι σε φιλοσοφίες συλλογικής δράσης όπως αυτή του λογισμικού ανοιχτού κώδικα), όπως τα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα φαίνεται το λογισμικό ανοιχτού κώδικα να γνωρίζει σημαντική διάδοση (π.χ. στις πλατφόρμες εξ’ αποστάσεως εκπαίδευσης [9] ή στα forums που χρησιμοποιούν για την επικοινωνία των μελών της ακαδημαϊκής κοινότητας).
Σαφώς και υπάρχει και πιο επιφυλακτική στάση απέναντι στο λογισμικό ανοιχτού κώδικα [10].
Επιπροσθέτα, τα λόμπι των οποίων τα συμφέροντα συμβαδίζουν με τη διατήρηση του μοντέλου του κλειστού λογισμικού προσπαθούν να επηρεάσουν προς όφελός τους τις κυβερνήσεις τόσο στην Αμερική, όσο και στην Ε.Ε. Το ζήτημα για τη χώρα μας είναι ότι πρέπει επιτέλους να εξετάσει την εναλλακτική πρόταση της ενσωμάτωσης λογισμικού ανοιχτού κώδικα, στα πλαίσια μιας μακροχρόνιας εθνικής στρατηγικής.
Του Θάνου Πλέσσα από το http://plessas.info/open-source-public-sector/
Αναφορές
- http://en.wikipedia.org/wiki/Open-source_software
- http://ec.europa.eu/information_society/activities/egovernment/policy/key_enablers/opensource/index_en.htm
- http://www.ffii.gr/ms-gov-agreement
- http://www.finance.gov.au/e-government/infrastructure/open-source-software.html
- http://webarchive.nationalarchives.gov.uk/20100304104621/http://www.cabinetoffice.gov.uk/media/318020/open_source.pdf
- https://joinup.ec.europa.eu/news/ie-computer-service-board-switches-open-source-software
6 σχόλια
kostas pappas · Τρίτη, 10 Απριλίου, 2012 στο 22:33
sigxaristiria kai bravo pirates – proothiste to anoikto logismiko.
yparxei apistefti dinamiki kai distixos – to exoume valei sto xronontoulapo.
mono kai mono an skeftei kapoios to posa dis tha glitone to dimosio apo tin xrisi anoiktou logismikou….tha eixame lisi ta problimata mas kai fysika dimiourgoyntai nees theseis ergasias..klp klp klp
////////
gia osous den kseroun to germaniko dimosio sto 80 tis ekato xrisimopoei linux suse ;-))))
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΣΩΤ · Πέμπτη, 12 Απριλίου, 2012 στο 11:28
Συμφωνώ πως πρέπει να μπεί το ανοιχτό λογισμικό στο δημόσιο, όχι μόνο για το κόστος αλλά και για την βελτίωση του ανάλογα της ανάγκες κάθε υπηρεσίας.
Θα πρέπει όμως παράλληλα να γίνουν εκπαιδευτικά σεμινάρια για το προσωπικό που δεν έχει ιδιαίτερη σχέση με τους Η/Υ. Δυστυχώς υπάρχουν ακόμα δημ. υπάλληλοι που “φοβούνται” την επαφή με τους Η/Υ. Πόσο μάλλον όταν θα έχουν μπροστά τους έναν υπολογιστή με κάπως διαφορετικό περιβάλλον εργασίας.
Επίσης να επισημανω πως το υπουργείο παιδείας έκανε μια προσπάθεια να περάσει στους μαθητές το ανοιχτό λογισμικό με την παροχή δωρεάν λαπτοπ σε μαθητές της πρώτης γυμνασίου πριν κάποια χρόνια. Στους υπολογιστές αυτούς οι οποίοι ήταν dual boot, υπήρχαν προεγκατεστημένα τα windows και τα edubuntu.
Ως κίνηση ήταν καλή αλλά δυστυχώς δεν υπήρχε το απαραίτητο προσωπικό για να διδάξει στους μαθητές το ubuntu, με αποτέλεσμα πολλοί μαθητες να μην ξέρουν τι έχουν στα χέρια τους και απλά να το προσπερνάνε.
Ας ελπίσουμε πως στο μέλλον τα σχολεία θα εκπαιδεύουν τους μαθητές με αυτού του είδους τα λογισμικά.
Amixanos Mixanikos · Παρασκευή, 20 Απριλίου, 2012 στο 11:57
Μιά και τυχαίνει να εργάζομαι στην εταιρεία “Δημόσιο” επι 31 χρόνια (και από αυτά 25 στον κλάδο πληροφορικής), θα ήθελα να μεταφέρω εδώ μερικές επισημάνσεις:
– Δυστυχώς το κλίμα που επικρατεί στο Δημόσιο σχετικά με το ανοικτό λογισμικό είναι από αδιάφορο έως αρνητικό (κ. Καρούνε δεν αρκεί μόνο το ευχολόγιο και οι ασκήσεις επι χάρτου …)
– Εχω λάβει ειρωνικές απαντήσεις από δημόσιο και ιδιωτικό τομέα (για προφανείς λόγους) και απαντώ:
Στο Δημόσιο προκυρήσσονται συχνότατα έργα προφανή και με την παραμικρή αφορμή! έργα που θα μπορούσαν κάλλιστα να αναπτυχθούν μέσα στον δημόσιο τομέα από το υπάρχον δυναμικό μιά και πρόκεται για απλές εφαρμγές. Στο τέλος θα φτάσουμε σε διαγωνισμούς για αναπτυξη excel-οφυλλων στον βωμό της εξυπηρέτησης του ιδιωτικού τομέα ! Κανείς από τους ευχολόγους δεν λαμβάνει υπ’ όψη τον συνεπαγόμενο κόπο για την σύνταξη προδιαγραφών, προκυρήξεων, για συγκρότηση επιτροπών αξιολόγησης, παραλαβής, για εξέταση ενστάσεων, για χρονοβόρες υπογραφές σουρτα-φερτα μεταξύ γραμματέων, υπουργών, οικονομικής υπηρεσίας, εντελομένων κλπ. Στο ίδιο χρονικό διάστημα θα είχε αναπτυχθεί η εφαρμογή από δυναμικό του Δημοσίου και πιθανόν με καλύτερα αποτελέσματα. Χρησιμοποιώντας ανοικτό λογισμικό όπου αυτό είναι δυνατόν εξασφαλίζουμε όσα αναφέρθηκαν στο άρθρο και χωρίς τις χρονοβόρες διαδικασίες διαγωνισμών και επιτροπών. Επιπλέον εξασφαλίζουμε μεγάλη επιλεξιμότητα εργαλείων ανάπτυξης, ευλιξία, και κυρίως αποφεύγουμε εκείνα τα τραγικά των δεινοσαυρικών έργων “Κοιτάτε αλλά μην αγγίζετε”, “να φωνάξουμε να το επεκτείνει η εταρεία”, “θα το αναλάβει η εταιρεία με συμβόλαιο συντήρηαης” (με κόστος 50000 – 200000 ευρώ / έτος βέβαια !!!), “να πάρουμε συμβούλους έργων” (με τιμές 50 – 500 χιλ ευρώ) κλπ. Ολα αυτά με την αιτιολογία οτι έτσι εξασφαλίζεται η ομοιογένεια, επεκτείνεται ο χρόνος ζωής των έργων, εξασφαλίζεται η διαλειτουργικότητα (μοδάτη τα τελευταία 5 χρόνια ..!!), “, επενδύονται κεφάλαια στον ιδιωτικό τομέα, .. και κυρίως δίνουμε στους δημ. υπαλλήλους την δουλειά που τους αξίζει! … την ανιαρή και άχαρη διαδικασία διαγωνισμών και επιτροπών .. (και προμηθειών πιθανόν.. ). Μήπως όλα αυτά ακούγονται κάπως ειρωνικά; Στον Δημόσιο Τομέα της τροικανής περιόδου σίγουρα.. Εχω λοιπόν να απαντήσω:
– Αν η όποια κυβέρνηση έχει σκοπό να διαλύσει την τεχνική υποδομή των υπουργείων να το ξεκαθαρίζει ΤΩΡΑ και να αφήσει τα υποκριτκά ευχολόγια και τα “yes boss” στους κάθε λογής μεγαλέμπορους έργων.
-Οποια εταιρεία του ιδιωτικού τομέα σέβεται τον εαυτό της διαπιστώνει πιστεύω την λανθασμένες τακτικές των μέχρι τώρα έργων Πληροφορικής στο Δημόσιο. Αρκετά με τα έργα που παραμένουν στα σελοφάν των συσκευασιών και με το ρεύμα εκτός.. (διαπιστώσεις της ίδιας της «Κοινωνία της Πληροφορίας ΑΕ» νομίζω..)
– Στην εποχή αυτή των βομβαρδισμών της Χώρας από οικονομικούς μετεωρίτες, τα δεινοσαυρικά έργα των άπειρων rack και ακριβών εξοπλισμών πλησιάζουν στο τέλος. Εγκαταστάσεις super NAS storages, απείρων fail-over συστημάτων σούπερ διαθεσιμότητας, έτσι για το παραμικρό (… για να έχει ο κάθε υπουργός &σια το site του στην “τσίτα” …) αποτελούν πρόκληση.. Εχουμε λοιπόν κάθε λόγο (και οι ελληνικές εταιρείες) να προχωρίσουμε με ανοικτό λογισμικό. Οι μόνοι δυσαρεστημένοι θα είναι οι διεθνείς μεγαλοεταρείες του χώρου.
Παραφράζοντας γνωστή αμερικάνικη ατάκα, “Everybody will blaim you if you buy an IBS system”, ελπίζω στην πραγματική αξιοποίηση των ανθρώπινων πόρων με δημιουργικό τρόπο. Eλπίζω σε ένα καλύτερο μέλλον και σε μία καλύτερη συνεργασία δημόσιου & ιδιωτικού τομέα. Πιστεύω οτι σε αυτή την περίοδο οι εταιρείες θα πρέπει να διαφυλάξουν ότι πολυτιμότερο έχουν: το ανθρωπινο δυναμικό και την τεχνογνωσία. Λύσεις υπάρχουν όπως π.χ. το μόνιμο outsourcing για υποστήριξη και ανάπτυξη εφαρμογών σε πλατφόρμες χαμηλού κόστους και σε συνεργασία με στελέχη του δημοσίου. Ελπίζω οι εταρείες να αντιλαμβάνονται τι εννοώ, παραμερίζοντας τους γνωστούς αφορισμούς.
Χρήστος · Δευτέρα, 30 Απριλίου, 2012 στο 23:06
Θα πρέπει να σταματήσουν οι συμφωνίες όπως αυτή του 2006(ή 2008)
http://www.adslgr.com/forum/threads/62176-Οικονομικό-Σκάνδαλο-με-Microsoft-Δημόσιο
Μέχρι και ο Bill Gates είχε έρθει τότε στην Αθήνα, επί Καραμανλή και είχε γίνει κ ημερίδα(ή 2 μέρες).
http://www.infosoc.gr/infosoc/el-GR/specialreports/microsoft/
Δεν χρειάζεται να κοπεί μαχαίρι η Μ$, αλλά σιγά σιγά σε τμήματα του δημοσίου με νέους ανθρώπους να αρχίζει να μπαίνει η ιδέα, Να παρουσιαστούν και τα αποτελέσματα μετά από 1 χρόνο.
Αλλά η Ελλάδα του μνημονίου πληρώνει αυτές τις ώρες ακόμα τη M$ για αυτή τη συμφωνία.
Αν έχει κάποιος όρεξη, ας ψάξει να δει τι έχουμε πληρώσει και τι υπολείπεται..
George · Πέμπτη, 10 Μαΐου, 2012 στο 15:21
Νομίζω ότι το άρθρο είναι μονομερές γιατί δεν παρουσιάζει την άλλη πλευρά του νομίσματος.
α) Το λογισμικό ανοιχτού κώδικα εσφαλμένα συγχέεται με ανοιχτές αρχιτεκτονικές και ανοιχτά συστήματα. Δεν υπάρχει καμία σύνδεση των δύο όρων. Αντίθετα μάλιστα, ένα λογισμικό σταματά να είναι ανοιχτό αν χρειαστεί να παρεμβαίνεις στον κώδικά του και να πετύχεις την προσαρμογή του σε κάποιες ανάγκες.
β) Το λογισμικό ανοιχτού κώδικα έχει κατά κανόνα μεγαλύτερο κόστος ανάπτυξης (έως και τάξεις μεγέθους) από το βιομηχανικό λογισμικό. Το κόστος αυτό δεν καλύπτεται εθελοντικά παρά μόνο σε μικρό ποσοστό του, αλλά με χρήματα φορολογουμένων. Φυσικά υπάρχουν συμφέροντα (όχι άνομα κατά τη γνώμη μου) κύκλων από τη xrηματοδότηση FOSS (να σκεφτούμε παραδείγματα από την ελληνική πραγματικότητα, μιας και οι φίλοι πριν θεώρησαν διάφορα για την MS αλλά ας δουν και την άλλη πλευρά 😉 ).
γ) το λογισμικό ανοιχτού κώδικα θεματικά ορισμένων επιχειρηματικών περιοχών είναι εξαιρετικά βραχύβιο συγκρινόμενο με το αντίστοιχο εμπορικό λογισμικό. Επίσης συχνά παρατηρείται η εγκατάλλειψη συστημάτων προς νέα χωρίς την απαραίτητη διάθεση εργαλείων και επιλογών μετάβασης.
δ) το εμπορικό λογισμικό συχνά, όσο και αν δεν είναι αρεστό αυτό σε φίλους του FOSS υπερτερεί σημαντικά σε διάφορους τεχνολογικούς και λειτουργικούς (δε θα μπω σε διάλογο με τους φίλους που θα εκθειάσουν την ποιότητα του KDE ή τη φιλικότητα του MySQL Workbench ή των αντίστοιχων LDAP Clients ή του Eclipse ή του SVN ή των εργαλείων διαχείρισης του Apache κλπ κλπ – δεν αναφέρω τα αντίστοιχα Commercial tools)
Κατά τα άλλα φυσικά το Δημόσιο θα πρέπει:
α) να λειτουργήσει με κανόνες οικονομίας και διαφάνειας, να ξέρουμε τι πληρώνουμε, πόσο, τι επαναχρησιμοποιείται και τι όχι κλπ.
β) να αξιολογεί πραγματικά επί της βάσης κόστους / οφέλους τις προμήθειες λογισμικού του. (παρατήρηση: ας μην είναι βέβαιοι οι φίλοι του FOSS ότι το Commercial Software κοστίζει τόσο πολύ όσο ισχυρίζονται).
γ) να διασφαλίζει τη συνέχεια των πληροφοριακών συστημάτων του με συμβάσεις που θα του δίνουν πρόσβαση στον κώδικα και εξαιρετικά χαμηλού κόστους υπηρεσίες επέκτασης (δηλαδή θέλω μια λειτουργία ακόμα, δε θα πληρώσω 1000€/manday για να την προσθέσω, όπως συνήθως κάνουν οι commercial software vendors).
δ) να προβλέπει ρήτρες και συνθήκες πλήρους απόκτησης των λογισμικών που αγοράζει αν διαφαίνεται προοπτική “διακοπής” της παραπάνω συνέχειάς τους (πχ πτωχεύσεις, αλλαγές συμφερόντων κλπ)
και μια σειρά άλλα μέτρα στον άξονα της διαφάνειας και της διαφύλαξης του δημόσιου συμφέροντος.
Και τέλος, θα πρέπει να υπάρχουν κανόνες παρέμβασης στην αγορά λογισμικού, οι οποίοι σε άλλες ηπείρους δούλεψαν μια χαρά στο παρελθόν (όταν αρκετές φορές οι ΗΠΑ έβαλαν φρένο στην MS και επέτρεψαν ένα πλουραλισμό που έχουμε σήμερα).
Με τις υγείες μας και συγνώμη για τα πολλά λόγια… Πραγματικά έγραψα το ένα δέκατο από τα bullets κάθε θέματος 🙂
Τι κερδίζουμε με Λογισμικό ανοιχτού κώδικα στο Δημόσιο; « Είμαι κι εγώ Πειρατής! · Πέμπτη, 26 Απριλίου, 2012 στο 19:40
[…] Κόμμα Πειρατών Ελλάδος RSS feed for comments on this post | Leave a comment […]