Μία ομάδα τεσσάρων ανθρώπων έκανε εκτεταμένη έρευνα στο τεχνικό κομμάτι για την λογοκρισία που επιβάλλεται σε συγκεκριμένες ιστοσελίδες από Ελληνικούς ISP μετά από εντολή που βασίζεται σε νόμο του κράτους. Συγκεκριμένα, οι Βασίλης Βερβερής, Γιώργος Καργιωτάκης, Arturo Filastò, και Αλέξανδρος Αφεντούλης δημοσίευσαν τα συμπεράσματά τους στην ιστοσελίδα [1] του OONI (Open Observatory of Network Interference), ενός οργανισμού που καταγράφει με επιστημονικό τρόπο τις προσπάθειες λογοκρισίας στο διαδίκτυο. Τα συμπεράσματα αυτά επιδεικνύουν την προχειρότητα με την οποία εφαρμόζεται ο νόμος και πως η εφαρμογή του δεν πετυχαίνει μόνο το ζητούμενο αλλά πολλά περισσότερα που από έναν λογικό άνθρωπο θεωρούνται αυταρχικά.
Το Κόμμα Πειρατών μελέτησε τα στοιχεία της συγκεκριμένης έρευνας και δεν μπορεί παρά να συμφωνήσει με τα συμπεράσματά της. Μόνο με πραγματική γνώση των δυνατοτήτων της τεχνολογίας και των περιορισμών της μπορεί ένα νομικό πλαίσιο να σταθεί χωρίς να δημιουργεί προβλήματα στον πολίτη, μεγαλύτερα από αυτά που προσπαθεί να λύσει. Άλλωστε αυτό είναι και ένα από τα βασικά προαπαιτούμενα για την δημιουργία ενός νόμου. Δυστυχώς οι νομοθέτες μας το έχουν ξεχάσει στην προσπάθειά τους να λύσουν όσα αυτοί θεωρούν σημαντικά.
Η έρευνα που έγινε, αφορούσε την εφαρμογή του άρθρου 52, του νόμου 4002/2011 [2]. Ο συγκεκριμένος νόμος απαγορεύει την λειτουργία χωρίς άδεια στην Ελλάδα ιστοσελίδων στοιχημάτων, αλλά απαγορεύει και την τοποθέτηση στοιχημάτων στις ιστοσελίδες αυτές με γεωγραφικό κριτήριο.
Παραθέτουμε σε μετάφραση όλο το πόρισμά τους και παρακαλούμε να δώσετε την προσοχή που του αξίζει:
Πόρισμα:
Στην διάρκεια της τεχνικής μας αναφοράς, επισημάναμε τα σφάλματα στην εφαρμογή της λογοκρισίας στις ιστοσελίδες στοιχημάτων, αλλά αυτό που ζητάμε δεν είναι η “σωστή” εφαρμογή της λογοκρισίας. Αντίθετα η πρόθεσή μας είναι να κάνουμε εμφανή τα προβλήματα που προκύπτουν όταν η λογοκρισία χρησιμοποιείται ως τρόπος αντιμετώπισης ενός κοινωνικού ή δημόσιου θέματος.
Το πρόβλημα με την κακά εφαρμοσμένη λογοκρισία είναι η ίδια η λογοκρισία.
Οι πάροχοι (ISP) στην Ελλάδα δεν έχουν προβεί σε κανενός είδους ανακοίνωση προς τους πελάτες τους για το πως έκλεισαν την πρόσβαση, γιατί έγινε αυτό και αν έχουν την δυνατότητα να μην κάνουν χρήση αυτής της υπηρεσίας. Εξάλλου οι πελάτες πληρώνουν για όλη την υπηρεσία.
Η έλλειψη διαφάνειας από μέρους των παρόχων, τους επιτρέπει να λογοκρίνουν αδιάκριτα διευθύνσεις στο διαδίκτυο, σύμφωνα με τις ανάγκες τους, ακολουθώντας έτσι μία στρατηγική παρεμπόδισης κατά βούληση. Διευθύνσεις στο διαδίκτυο μπορεί να είναι προσβάσιμοι ή όχι, ενώ οι χρήστες δεν γνωρίζουν την λογική πίσω από αυτό. Αυτό θα οδηγήσει στην κατάχρηση της υπηρεσία προς τους πολίτες να έχουν πρόσβαση στο διαδίκτυο.
Η λογοκρισία ως μέθοδος κοινωνικού ελέγχου.
Η λογοκρισία εδώ εισάγεται ως μία κάθετη μέθοδος επίλυσης παθογόνων κοινωνικών συμπεριφορών ή φαινομένων. Για παράδειγμα ένα κράτος που εμποδίζει την πρόσβαση σε ένα blog που περιέχει καρικατούρες του θεού με το πρόσχημα της αντιμετώπισης της βλασφημίας. Ή ένα κράτος που προσπαθεί να προστατέψει τα δημόσια έσοδα λογοκρίνοντας ιστοσελίδες εταιριών που δεν έχουν σκοπό να πληρώσουν φόρους.
Το πρόβλημα με την κάθετη μέθοδο είναι ότι συχνά οι ιδέες, οι ανάγκες και η κουλτούρα αυτός που αποφασίζουν για το ποιος θα λογοκριθεί, παρουσιάζουν μεγάλες αποκλίσεις από τις ιδέες και τις ανάγκες των κοινωνικών ομάδων που επηρεάζονται από την λογοκρισία.
Επιπλέον, οι παθογόνες κοινωνικές συμπεριφορές φαίνεται να διαφέρουν ανάμεσα σε κοινωνίες σε διαφορετικά μέρη του πλανήτη ή σε διαφορετικά χρονικά σημεία κατά την εξέλιξη της ανθρωπότητας. Για παράδειγμα, κάποια εποχή το να έχεις σκλάβους ήταν κοινωνικά αποδεκτό.
Εδώ, ως υπόθεση εργασίας, υποθέτουμε μία κοινώς αποδεκτή κοινωνική παθολογία. Ακόμα και τότε, η λογοκρισία είναι βάρος αντί για παίδευση. Το βάρος θα καταλήξει σε μία κοινωνία φοβισμένων ανθρώπων που δεν γνωρίζουν γιατί κάτι απαγορεύεται, οδηγώντας σε πιο πολύπλοκα και προβληματικά κοινωνικά φαινόμενα. Από την άλλη πλευρά, επιμορφώνοντας τα άτομα και τις κοινωνικές ομάδες βασισμένοι στην λογική και στην συναίνεση, οδηγεί σε ελεύθερες και υγιής κοινωνικές σχέσεις.
Παρατηρούμε επίσης ότι η λογοκρισία συνδέεται με οικονομικά συμφέροντα. Η λογοκρισία των ιστοσελίδων στοιχημάτων από την ΕΕΕΠ [3] δεν πρέπει να θεωρείται ανεξάρτητη από το μονοπώλιο του ΟΠΑΠ, της εταιρείας στοιχημάτων που επικρατεί στην Ελλάδα. Η διάδοση του διαδικτύου οδήγησε σε σύγκρουση συμφερόντων ανάμεσα στον ΟΠΑΠ που έχει τα φυσικά καταστήματα στοιχημάτων και την παγκοσμιοποιημένη αγορά του διαδικτύου.
Η λογοκρισία που υπηρετεί συγκεκριμένα οικονομικά συμφέροντα εμφανίζεται ως εργαλείο χειραγώγησης των επιλογών των χρηστών, χειραγώγηση της αγοράς και πιθανή διαφθορά στην δημόσια διοίκηση.
Η λογοκρισία ως κατεστημένο
Αν η λογοκρισία στο διαδίκτυο είναι διαδεδομένη και γενικά αποδεκτή με ελάχιστη αντίσταση, ως τρόπος επίλυσης μίας ευρείας γκάμας κοινωνικών προβλημάτων, τότε γίνεται πολύ δυσκολότερο να επιχειρηματολογήσεις για την ελευθερία στο Διαδίκτυο και την ουδετερότητά του αλλού. Οι κυβερνήσεις και οι επιχειρήσεις σε όλο τον πλανήτη χρησιμοποιούν τις ίδιες τεχνολογίες για να περιορίσουν την πρόσβαση σε περιεχόμενο και αναφέρουν τα ίδια επιχειρήματα σχετικά με το γούστο, την ευπρέπεια και την ασφάλεια των πολιτών.
Σε πολλές περιπτώσεις, όσο υπάρχει λογοκρισία με οποιαδήποτε δικαιολογία, οι κοινωνίες τείνουν να δέχονται το γεγονός ότι η λογοκρισία μπορεί να υπάρχει και να είναι δικαιολογημένη. Κάθε συζήτηση θα γίνεται σχετικά με το τι είναι σωστό να λογοκρίνουμε ή όχι, αντί να συζητάμε για την ίδια την λογοκρισία.
Αυτή η στρατηγική συναντάται και σε άλλους τομείς της πολιτικής, όπως το ύψος του κόστους των δημοσίων συγκοινωνιών, το ύψος του κόστους παροχής ασφάλισης υγείας, θέματα που έχουν τρομερή σημασία για τις κοινωνίες μας και που είναι θέματα σύγκρουσης σε πολλές χώρες.
Όσο υπάρχει λογοκρισία, η εφαρμογή της τείνει να γίνεται και πιο ευρεία. Όλο και περισσότερη λογοκρισία θα χρησιμοποιείται για να επιλυθούν προβλήματα ή μάλλον για να επιβάλουν μία συγκεκριμένη προσέγγιση σε κάποιο πρόβλημα.
Οι παρενέργειες της λογοκρισίας
Η λογοκρισία σε κάποιες από τις ιστοσελίδες στοιχημάτων στην Ελλάδα, υλοποιήθηκε σαν ένας τρόπος να απαγορέψει στους κατοίκους της Ελλάδας να στοιχηματίζουν σε ιστοσελίδες που δεν σκοπεύουν να πληρώσουν φόρους, οπότε ο στόχος της λογοκρισίας φαίνεται να είναι να αποτρέψει το στοιχηματισμό παικτών.
Οι εφαρμογές της λογοκρισίας συμπεριλαμβάνουν όμως κάποιες παρενέργειες. Δεν απαγορεύεται στους χρήστες μόνο να στοιχηματίσουν σε αυτές τις ιστοσελίδες, αλλά επίσης δεν έχουν ούτε την δυνατότητα να επικοινωνήσουν μέσω email με αυτές τις εταιρίες. Η λογοκρισία έτσι δεν περιορίζεται σε ένα συγκεκριμένο πρόβλημα (την φοροδιαφυγή) αλλά καταστρέφει τελείως την εμπειρία των χρηστών και την δυνατότητα επικοινωνίας τους.
Το να εμποδίζεις την επικοινωνία του χρήστη με μία συγκεκριμένη οντότητα μπορεί να έχει διάφορες κοινωνικές συνέπειες ή οικονομικές επιπτώσεις. Ας υποθέσουμε ότι ένας κάτοικος της Ελλάδας θέλει να εργαστεί στην ανάπτυξη ιστοσελίδων μίας τέτοιας εταιρίας. Η επικοινωνία με αυτή την εταιρία θα είναι αδύνατη.”
Η θέση μας ως Κόμμα Πειρατών
Το Κόμμα Πειρατών θεωρεί ότι η λογοκρισία δεν αποτελεί λύση για τα κοινωνικά ή οικονομικά προβλήματα. Δεν μας εκπλήσσει η προχειρότητα εφαρμογής αυτής, καθώς όπως λένε και οι ερευνητές δεν είναι αυτό το θέμα. Το θέμα είναι ότι κάθε είδους λογοκρισία δεν λύνει το πρόβλημα που πιθανά καλείται να αντιμετωπίσει. Απλά δημιουργεί άλλο ένα εμπόδιο. Στην συγκεκριμένη περίπτωση δεν χρειάζεται καν η λογοκρισία, καθώς όλες οι συναλλαγές είναι ηλεκτρονικές και το κράτος θα μπορούσε αν ήθελε να φορολογήσει απευθείας αυτές. Όμως διάλεξε την λογοκρισία για έναν και μόνο λόγο. Για να κατευθύνει την κίνηση του στοιχηματισμού στον μονοπωλιακό οργανισμό της επιλογής του. Δεν υπάρχει ούτε ηθική δικαιολογία, ούτε οικονομική. Είναι καθαρά θέμα επικράτησης ιδιωτικού μονοπωλίου με χρήση νόμων.
Η πρόταση του Κόμματος Πειρατών είναι ξεκάθαρη:
Απόρριψη κάθε επιβολής λογοκρισίας στο διαδίκτυο. Διαφάνεια στους παρόχους για το τι τους ζητήθηκε να κόψουν και για ποιο λόγο όταν ζητείται από το κράτος με αποκλειστική ευθύνη του χρήστη να χρησιμοποιήσει ή όχι τον αποκλεισμό. Όχι αυτόματη επιβολή του. Για παράδειγμα ο γονικός έλεγχος πρέπει να είναι επιλογή των γονέων και όχι επιβολή από τους παρόχους. Τα θέματα φοροδιαφυγής αντιμετωπίζονται στον ψηφιακό κόσμο με ψηφιακά μέσα φορολόγησης, όχι αποκλεισμούς. Άμεση φορολόγηση κατά την ηλεκτρονική συναλλαγή με εταιρίες του εξωτερικού όταν δεν υπάρχουν συμφωνίες με τα κράτη αυτά ή τις εταιρίες τους. Αυτό μάλιστα μπορεί να γίνει ακόμα και στις ανώνυμες συναλλαγές, τις οποίες και προτείνουμε στους πολίτες, καθώς δεν απαιτείται γνώση του ποιος πληρώνει αλλά μόνο το που κατευθύνεται το ποσό και το ύψος του. Ειδικά τα ποινικά θέματα δεν αντιμετωπίζονται με απαγορεύσεις αλλά με λογοδοσία. Αν λογοκρίνεις την ιστοσελίδα, καλύπτεις το έγκλημα. Δεν το πολεμάς.
