Ο Ν.3481/2005 «Κώδικας Ιατρικής Δεοντολογίας»[1] εμπεριέχει ορισμένες βαθύτατα προβληματικές διατάξεις που προτάσσουν τη «συνείδηση» (με ή χωρίς τον προσδιορισμό «ηθική») του ιατρού ως πρόσχημα για να πλήξουν τα δικαιώματα των ασθενών και κυρίως των γυναικών και των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων. Τις διατάξεις αυτές παραθέτουμε και εξηγούμε παρακάτω:

Άρθρο 2 «Η άσκηση της ιατρικής ως λειτούργημα», παρ. 5:

«Ο ιατρός, επικαλούμενος λόγους συνείδησης, έχει δικαίωμα να μη μετέχει σε νόμιμες ιατρικές επεμβάσεις στις οποίες αντιτίθεται συνειδησιακά, εκτός από επείγουσες περιπτώσεις.»

Είναι σαφές ότι κανένας γιατρός δε θα αντιταχθεί «συνειδησιακά» σε επέμβαση αφαίρεσης σκωληκοειδούς απόφυσης ή σε επέμβαση ανοιχτής καρδιάς. Οι μοναδικές νόμιμες ιατρικές επεμβάσεις στις οποίες ένας ιατρός ενδέχεται να αντιτίθεται «συνειδησιακά» είναι αυτές στις οποίες αντιτίθενται οι δυνάμεις του σκοταδισμού, δηλαδή το ιερατείο και η αδρότατα και σκοτεινά χρηματοδοτούμενη alt-right: δηλαδή η τεχνητή διακοπή της κύησης (άμβλωση) και οι επεμβάσεις και θεραπείες για τον επαναπροσδιορισμό φύλου. Όπως ανακαλύψαμε όμως με μεγάλη μας έκπληξη, εδώ συμπεριλαμβάνεται και η ιατρικώς υποβοηθούμενη αναπαραγωγή, ενώ στην πανδημία Covid-19 είδαμε και διάφορους αντιεμβολιαστές «γιατρούς».

Άρθρο 30 «Ιατρική υποβοήθηση στην ανθρώπινη αναπαραγωγή» παρ. 5:

«Ο ιατρός μπορεί να επικαλεσθεί τους κανόνες και τις αρχές της ηθικής συνείδησής του και να αρνηθεί να εφαρμόσει ή να συμπράξει στη διαδικασία της ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής.»

Δηλαδή, με απλά λόγια: οι κυβερνήσεις που κόπτονται για το δημογραφικό, την υπογονιμότητα και την υπογεννητικότητα δίνουν στους γιατρούς τη δυνατότητα να πουν «όχι», επικαλούμενοι λόγους «συνειδήσεως» και μάλιστα «ηθικής», τη στιγμή μάλιστα που με το αντικείμενο αυτό ασχολούνται αποκλειστικά εξειδικευμένοι γιατροί, οι οποίοι αποκτούν τη σχετική κατάρτιση και εξειδίκευση οικεία βουλήσει!

Στο φλέγον θέμα του δικαιώματος μιας γυναίκας (ή ενός τρανς άνδρα) να μην επιβαρυνθεί με μια ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη και την ανατροφή ενός παιδιού που δεν είναι έτοιμη ή διατεθειμένη να φέρει στον κόσμο, ο Κώδικας Ιατρικής Δεοντολογίας προτάσσει για μια ακόμα φορά την «ηθική συνείδηση» του γιατρού κι όχι το καλό της ασθενούς. Πιο συγκεκριμένα:

Άρθρο 31 «Τεχνητή διακοπή κύησης»:

1. Ο ιατρός μπορεί να επικαλεσθεί τους κανόνες και τις αρχές της ηθικής συνείδησής του και να αρνηθεί να εφαρμόσει ή να συμπράξει στη διαδικασία τεχνητής διακοπής της κύησης, εκτός εάν υπάρχει αναπότρεπτος κίνδυνος για τη ζωή της εγκύου ή κίνδυνος σοβαρής και διαρκούς βλάβης της υγείας της. Στην περίπτωση αυτή, απαιτείται σύμφωνη και αιτιολογημένη γνώμη του κατά περίπτωση αρμόδιου ιατρού.
2. Ο ιατρός οφείλει να παρέχει συμβουλευτική υποστήριξη στη γυναίκα που ζητεί την παροχή των υπηρεσιών του, πριν προχωρήσει στη διακοπή της κύησης.

Είναι προφανές ότι η «ηθική συνείδηση» που επικαλείται ο συντάκτης του Κώδικα Ιατρικής Δεοντολογίας είναι η θρησκευτική πεποίθηση του γιατρού. Μόνο που ο συντάκτης του Κώδικα επιτρέπει στο γιατρό να επιβάλει στην ασθενή τις δικές του θρησκευτικές εμμονές. Η δεύτερη μάλιστα παράγραφος αυτού του άρθρου είναι τόσο υπέροχα ασαφής και γενικόλογη, που δίνει στο γιατρό νομιμοποίηση για να ασκήσει ψυχολογική πίεση κι εκφοβισμό στη γυναίκα ή να της κάνει θρησκευτικό κήρυγμα, ακόμα και με επιστράτευση παραθρησκευτικών οργανώσεων! Νομίζετε ότι υπερβάλλουμε; Το 2020 έγινε στο Κέντρο Υγείας Πατησίων αυτό ακριβώς που περιγράφουμε[2], ενώ υπάρχουν και πλείστες άλλες καταγγελίες για τέτοιες ανήθικες, μη συνάδουσες με τη δημοσιοϋπαλληλική ιδιότητα των ιατρών του ΕΣΥ, πρακτικές που καταπατούν βασικά ανθρώπινα δικαιώματα – αλλά απόλυτα προστατευμένες από τον Κώδικα Ιατρικής Δεοντολογίας που βάζει τις ιδεολογικές ή θρησκευτικές πεποιθήσεις του γιατρού πάνω απ’τις ανάγκες της γυναίκας! Τονίζουμε εκ νέου ότι είναι απολύτως ανεπίτρεπτο να επιτρέπεται σε γιατρούς να επιβάλλουν σε ασθενείς τις δικές τους πεποιθήσεις.

Το Κόμμα Πειρατών Ελλάδας απαιτεί την άμεση τροποποίηση των σχετικών διατάξεων του Κώδικα Ιατρικής Δεοντολογίας. Δε νοείται κράτος που θέλει να λέγεται ευρωπαϊκό, φιλελεύθερο, δημοκρατικό, δυτικό κ.ο.κ. να δίνει τέτοια απαράδεκτη εξουσία σε θρησκόληπτους γιατρούς να τσαλαπατούν την αξιοπρέπεια και τη ζωή των γυναικών και των ζευγαριών, ειδικά όταν βλέπουμε αποθρασυμένες ακροδεξιές κυβερνήσεις σαν της Μελόνι στην Ιταλία όχι μόνο να επιτρέπουν σε θρησκόληπτους ιατρούς να ασκούν εξουσία πάνω σε γυναίκες και ζευγάρια, αλλά και, με το πρόσχημα της «συμβουλευτικής», να διευκολύνουν την παρενόχληση γυναικών από πολέμιους των αναπαραγωγικών τους δικαιωμάτων[3]. Επισημαίνουμε δε την ανάγκη συμπεριληπτικότερης γλώσσας στο λεκτικό. Προτείνουμε λοιπόν τις εξής τροποποιήσεις και προειδοποιούμε την κυβέρνηση να μη διανοηθεί ν’ ακολουθήσει στα ίχνη της Μελόνι:

Άρθρο 2 «Η άσκηση της ιατρικής ως λειτούργημα», παρ. 5:
«Ο ιατρός έχει υποχρέωση να βάζει την υγεία και την ευζωΐα του ασθενούς πάνω από τις προσωπικές του πεποιθήσεις και να φέρνει σε πέρας όλες τις νόμιμες ιατρικές πράξεις με ευσυνειδησία, ευαισθησία, ανθρωπιά, ενσυναίσθηση και υπευθυνότητα, λαμβάνοντας υπόψη τα επιστημονικά δεδομένα και τις ανάγκες του ασθενούς.»

Άρθρο 30 «Ιατρική υποβοήθηση στην ανθρώπινη αναπαραγωγή» παρ. 5:
Καταργείται.
Δεν έχει λόγο ύπαρξης, επειδή υπηρεσίες ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής παρέχονται αποκλειστικά από εξειδικευμένους ιατρούς, οι οποίοι αποκτούν την απαιτούμενη εξειδίκευση οικεία βουλήσει.

Άρθρο 31 «Τεχνητή διακοπή κύησης»:
Παρ. 1: Καταργείται.
Παρ. 2 τροποποιείται ως ακολούθως:
«Ο ιατρός οφείλει να παρέχει, βάζοντας τις ανάγκες του κυοφορούντος ατόμου που ζητεί την παροχή των υπηρεσιών του πάνω από τις δικές του πεποιθήσεις, συμβουλευτική υποστήριξη, με αποκλειστικό σκοπό την προστασία της υγείας και της ευζωΐας του κυοφορούντος ατόμου. Απαγορεύεται αυστηρά η άσκηση οποιασδήποτε ψυχολογικής ή συναισθηματικής πίεσης προς το κυοφορούν άτομο.»

Άρθρο 36 (πρώην 38) «Κυρώσεις»:

Παρ.2 τροποποιείται ως ακολούθως:
«Επιπλέον, ο ιατρός που παραβιάζει τις διατάξεις των άρθρων 2 παράγραφος 5, 6 παράγραφοι 4 και 5, 19 παράγραφοι 5, 6 και 7, 24 παράγραφος 4, 28 παράγραφος 9, 30 παράγραφος 4, και 31, τιμωρείται με προσωρινή ανάκληση της άδειας ασκήσεως του επαγγέλματος και προσωρινή παύση από θέση που τυχόν κατέχει στο Δημόσιο για τουλάχιστον δύο (2) έτη και πρόστιμο ποσού πενήντα χιλιάδων (50.000,00) έως και διακοσίων χιλιάδων (200.000,00) ευρώ. Η ποινή επιβάλλεται με απόφαση του Υπουργού Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, μετά από γνώμη του Εθνικού Συμβουλίου Ιατρικής Ηθικής και Δεοντολογίας, η οποία εκδίδεται μέσα σε προθεσμία είκοσι (20) ημερών από την αποστολή σχετικού ερωτήματος. Σε περίπτωση τελέσεως εκ νέου μίας από τις ανωτέρω παραβάσεις, επιβάλλεται υποχρεωτικά, με όμοια απόφαση, οριστική ανάκληση της άδειας ασκήσεως του επαγγέλματος και οριστική παύση.

Πηγές:
[1] ΙΑΤΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΘΗΝΩΝ Kώδικας Ιατρικής Δεοντολογίας ΝΟΜΟΣ ΥΠ’ ΑΡΙΘMO 3418/2005 [ΦΕΚ Α’ 287]. (n.d.). Archived at: https://web.archive.org/web/20250617162228/https://www.isathens.gr/images/nomoi/kodikas_iatrikis_dentologias_2025.pdf.
[2] in.gr. (2020). Απίστευτη καταγγελία: Αρνήθηκαν άμβλωση σε γυναίκα στο Κέντρο Υγείας Πατησίων. [online] Available at: https://www.in.gr/2020/01/15/greece/apisteyti-kataggelia-arnithikan-amvlosi-se-gynaika-sto-kentro-ygeias-patision/.
[3] Giuffrida, A. (2024). Italy passes measures to allow anti-abortion activists to enter abortion clinics. The Guardian. [online] 16 Apr. Available at: https://www.theguardian.com/world/2024/apr/16/italy-passes-measures-to-allow-anti-abortion-activists-to-enter-abortion-clinics.

Αυτό το δελτίο Τύπου ενημερώθηκε στις 10 Ιουλίου 2025 για να ενσωματώσει πρόσφατες αλλαγές στον εν θέματι νόμο.