Με ιδιαίτερη ανησυχία διαβάσαμε το ρεπορτάζ του Σαράντη Μιχαλόπουλου για το Euractiv[1] για την ξαφνική αλλαγή που αποφάσισε ο ΕΟΠΥΥ αναφορικά με τις τεχνικές απαιτήσεις για τα διαγνωστικά τεστ για την ανίχνευση του ιού των ανθρωπίνων κονδυλωμάτων (HPV). Η απόφαση αυτή του ΕΟΠΥΥ αναμένεται να εξαναγκάσει 2,5 εκατομμύρια Ελληνίδες σε μεγάλες αναμονές για πρόσβαση σε τεστ για τη διάγνωση αυτής της ασθένειας, που αποτελεί κύρια αιτία καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Η δράση αυτή χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και η απροσδόκητη και ξαφνική αλλαγή των τεχνικών απαιτήσεων για τη συμμετοχή των εταιρειών υγειονομικής περίθαλψης θα τεθεί αναπόφευκτα κάτω από το μικροσκόπιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Ο προσυμπτωματικός έλεγχος στο σύστημα υγειονομικής περίθαλψης της χώρας μας είναι εδώ και δεκαετίες μεγάλο «αγκάθι», λόγω των ανεπαρκών επενδύσεων και της χρόνιας πολιτικής αδιαφορίας για την προληπτική ιατρική. Υποτίθεται ότι η κατάσταση θ’άρχιζε ν’αλλάζει με το συγχρηματοδοτούμενο από την Ε.Ε. σχέδιο δράσης «Σπύρος Δοξιάδης», που προωθούσε μεταξύ άλλων τον προσυμπτωματικό έλεγχο για τους καρκίνους του μαστού και του τραχήλου της μήτρας – χωρίς όμως να προβλέπει κάτι για προγραμματισμό επανεξέτασης των γυναικών που οι εξετάσεις τους θα έβγαιναν αρνητικές. Το ρεπορτάζ του Euractiv αναφέρει ότι, για την επιτάχυνση της δράσης, η κυβέρνηση είχε θέσει το πρόγραμμα, που θα παρείχε σε 2,5 εκατομμύρια γυναίκες ηλικίας 21-65 ετών πρόσβαση στις απαραίτητες εξετάσεις (τεστ Παπ, τεστ HPV DNA, κολποσκόπηση, βιοψία), στο πλαίσιο του μηχανισμού ανάκαμψης και ανθεκτικότητας της Ελλάδας (Recovery and Resilience Facility – RRF) σε μια προσπάθεια να λάβει κονδύλια από την ΕΕ.
Ωστόσο, χωρίς καμία απολύτως εξήγηση ή προειδοποίηση, ο ΕΟΠΥΥ, που έχει την ευθύνη της υλοποίησης, «πάγωσε» το πρόγραμμα, ενώ εταιρείες και εργαστήρια είχαν ήδη ξεκινήσει να επενδύουν στον απαιτούμενο διαγνωστικό εξοπλισμό βάσει των τεχνικών απαιτήσεων που είχαν ήδη θεσπιστεί. Τι είχε συμβεί; Όπως αναφέρει το ρεπορτάζ του Euractiv, στις 15 Μαρτίου η κυβέρνηση άλλαξε ξαφνικά, αναιτιολόγητα κι απροειδοποίητα τις τεχνικές απαιτήσεις, φωτογραφίζοντας ένα ιατροτεχνολογικό προϊόν HPV DNA συγκεκριμένης εταιρείας, σύμφωνα με πηγές στην ελληνική αγορά υγειονομικής περίθαλψης. Οι πηγές του Euractiv προφανώς καταγγέλλουν στρέβλωση του ανταγωνισμού και δημιουργία φωτογραφικής διάταξης. Η κίνηση της κυβέρνησης όμως είναι έωλη κι από επιστημονικής πλευράς: τα ίδια αποτελέσματα μπορούν να παραχθούν κι από άλλα ιατροτεχνολογικά προϊόντα που ήδη κυκλοφορούν στην αγορά. Το χειρότερο είναι όμως ότι με αυτή της την κίνηση η κυβέρνηση υποχρεώνει τις γυναίκες να απευθυνθούν μόνο σε μεγάλα διαγνωστικά κέντρα, τα οποία ανήκουν σε ένα μικρό αριθμό ομίλων. Το Euractiv επικοινώνησε με το Υπουργείο Υγείας για σχολιασμό σχετικά με τις αιτίες διακοπής του έργου και αλλαγής των τεχνικών απαιτήσεων, αλλά δεν έλαβε απάντηση.
Το θέμα όμως έχει θορυβήσει και τις Βρυξέλλες, αφού το πρόγραμμα αυτό χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης της Ε.Ε. Ήδη, το Ελεγκτικό Συνέδριο της Ε.Ε. έχει εκδώσει προειδοποιήσεις προς τα κράτη μέλη ώστε να διασφαλιστεί ότι τα χρήματα του Ταμείου Ανάκαμψης από την Πανδημία δαπανώνται σωστά δίχως «κίνδυνο παρατυπίας ή ακόμη και διαφθοράς». Σχολιάζοντας τις εξελίξεις στο ελληνικό πρόγραμμα, πηγή της Ε.Ε. είπε στο Euractiv ότι η ολοκλήρωση όλων των έργων που συνδέονται με το «Εθνικό Πρόγραμμα Πρόληψης Δημόσιας Υγείας Σπύρος Δοξιάδης» θα αξιολογηθεί από την Επιτροπή στο πλαίσιο του ορόσημου 165, που αποτελεί μέρος της αίτησης της χώρας μας για την καταβολή της ένατης δόσης. Προσέθεσε δε ότι «σε κάθε περίπτωση, η OLAF (η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης), το Ελεγκτικό Συνέδριο της Ε.Ε., η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία και η ίδια την Κομισιόν ενδέχεται να εξετάσουν τα σχετικά στοιχεία και να διερευνήσουν τη χρήση των κονδυλίων, εφόσον κριθεί αναγκάιο».
Το Κόμμα Πειρατών Ελλάδας απαιτεί από τον υπουργό Υγείας κι από την ηγεσία του ΕΟΠΥΥ να πληροφορήσουν τον ελληνικό λαό σε τι ακριβώς αποσκοπεί αυτή η ξαφνική φωτογραφική αλλαγή των τεχνικών απαιτήσεων για τις εξετάσεις κονδυλωμάτων. Τους καλεί να ενημερώσει άμεσα τον ελληνικό λαό ποια είναι η εταιρεία που ωφελείται από αυτή την αλλαγή. Να ενημερώσουν άμεσα τις Ελληνίδες για ποιον ακριβώς λόγο τους δημιουργεί τέτοιο κίνδυνο καθυστερήσεων στις εξετάσεις τους για τον ιό των ανθρωπίνων κονδυλωμάτων. Με δεδομένο μάλιστα ότι δε φαίνεται να υπάρχει καμία επιστημονική αιτιολόγηση γι’αυτή την αλλαγή, καλούμε τον υπουργό να την ανακαλέσει άμεσα.
Είμαστε αναγκασμένοι να κρούσουμε τον κώδωνα του κινδύνου, καθώς εδώ μιλάμε για ενωσιακά κονδύλια, η κακοδιαχείριση των οποίων θα οδηγήσει όχι απλα στην απώλειά τους, αλλά και σε κυρώσεις που μπορεί να φτάσουν ακόμα και στο πάγωμα χρηματοδοτήσεων, όπως είχε γίνει με την Ουγγαρία του Ορμπάν.
Πηγές:
[1] Michalopoulos, S. (2024). Commission on alert after unexpected changes in Greece’s EU-funded HPV testing. [online] www.euractiv.com. Available at: https://www.euractiv.com/section/politics/news/commission-on-alert-after-unexpected-changes-in-greeces-eu-funded-hpv-testing/. [2] www.naftemporiki.gr. (2022). ‘Σπύρος Δοξιάδης’: Τι περιλαμβάνει το νέο στρατηγικό σχέδιο για τη Δημόσια Υγεία. [online] Available at: https://www.naftemporiki.gr/health/1413699/spyros-doxiadis-to-neo-stratigiko-schedio-gia-ti-dimosia-ygeia-ti-perilamvanei/.
