Τα χρόνια της κρίσης έκαναν τη χώρα μας γι’ακόμα μια φορά πηγή οικονομικών μεταναστών. Αυτή τη φορά δε στέλνουμε Gastarbeiter στις φάμπρικες της Γερμανίας κι ανθρακωρύχους στο Βέλγιο, αλλά πτυχιούχους υψηλής κατάρτισης. Οι αριθμοί είναι αμείλικτοι (σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat από τους Έλληνες που έχουν μετοικήσει σε άλλη χώρα-μέλος της ΕΕ το 31,4% είναι απόφοιτοι τριτοβάθμιας εκπαίδευσης – ενώ συνολικά έχει μεταναστεύσει το 6% του πληθυσμού στις χώρες αυτές [1]). Είναι μια γενιά οριστικά χαμένη για την Ελλάδα. Γιατί; Θα σας φρεσκάρουμε λίγο τη μνήμη κι ας μη σας αρέσουν αυτά που θα σας θυμίσουμε. Οι νέοι αυτοί στρώθηκαν κάτω, διάβασαν, φάγανε τα χρόνια τους για να γίνουν “προσοντούχοι” και να διεκδικήσουν έτσι ένα καλύτερο αύριο. Ποια ήταν η ανταμοιβή τους γι’αυτό; Πανεπιστήμια με διαρκώς φθίνοντες προϋπολογισμούς, ανεπαρκής φοιτητική μέριμνα, διαπλοκή κομματόσκυλων και μελών ΔΕΠ, συκοφάντηση κάθε φοιτητικής διεκδίκησης. Οι μεταπτυχιακοί κι οι υποψήφιοι διδάκτορες δεν είναι παρά οι είλωτες των πανεπιστημίων, με άθλιους εργασιακούς όρους, εξευτελιστικά χαμηλές κι άδικα φορολογούμενες αμοιβές.
Και μετά; Ήδη από τα προ κρίσης χρόνια, αυτό που έζησαν ήταν μια άριστα μεθοδευμένη σταδιακή απαξίωση των πτυχίων και του μόχθου με τον οποίο τα απέκτησαν: de facto κατάργηση και καταστρατήγηση των επαγγελματικών τους δικαιωμάτων ακόμη κι απ’το Δημόσιο, προσβλητικά χαμηλές αμοιβές με πλήρη εργασιακή ανασφάλεια (“ευελιξία” το βαφτίσανε) και, τώρα με το απαράδεκτο καθεστώς της “χρυσής βίζας” και τη φούσκα του Airbnb, απόλυτη στεγαστική ανασφάλεια. Χώρια η – με διάφορες δικαιολογίες – καταστρατήγηση και αφαίρεση κάθε ανθρώπινου και κοινωνικού δικαιώματος, αλλά και κάθε έννοιας δικαιοσύνης και σεβασμού προς τους ίδιους, την προσωπικότητά τους και τον κόπο τους [2]. Αυτή ήταν η γενιά των 700 ευρώ, που μέσα στην κρίση έγινε γενιά των 400 ευρώ. Ένα κανονικότατο επιστημονικό προλεταριάτο δηλαδή, που καμία πολιτική δύναμη στην Ελλάδα δεν το προστάτεψε. Όσοι απ’αυτή τη γενιά μπόρεσαν, έριξαν μαύρη πέτρα πίσω τους.
Η κυβέρνηση Μητσοτάκη υποσχέθηκε πως θα τους έφερνε πίσω. Ξεκίνησε λοιπόν ένα πρότζεκτ με την επωνυμία “ReBrain Greece” και διακήρυξε πως θα έδινε κίνητρα σε επιχειρήσεις του ιδιωτικού τομέα να προσλάβουν έναν πολύ μικρό αριθμό προσοντούχων που έφυγαν ήδη στο εξωτερικό, για μικρό χρονικό διάστημα – ούτε καν διετία – με μικτές αμοιβές που και πάλι είναι χαμηλότερες αυτών του εξωτερικού. Αν και δεν αμφιβάλλουμε για τα κίνητρα όσων συμμετέχουν στην προσπάθεια αυτή, το κίνητρο της ίδιας της κυβέρνησης φαίνεται να είναι καθαρά επικοινωνιακό, όπως δείχνουν τα εργαλεία που τους έχει δώσει. Την στιγμή που το Brain Drain δεν έχει σταματήσει, οποιαδήποτε προσπάθεια να επιστρέψουν όσοι έχουν ήδη φύγει μοιάζει ανούσια. Μια τέτοια πρωτοβουλία θα έπρεπε να ξεκινήσει πρώτα αναγνωρίζοντας τους λόγους της φυγής των προσοντούχων και προσπαθώντας να τους αντιμετωπίσει, όχι με το να δίνει κίνητρα για προσωρινή επιστροφή μόνο για ένα πολύ μικρό ποσοστό όσων έχουν ήδη μετοικήσει. Σε ό,τι αφορά δε τις τεχνικές λεπτομέρειες του όλου πρότζεκτ, διακηρύξεις περί “χρήσης big data” για την… ανίχνευση των αναγκών της αγοράς εργασίας ενισχύουν την αντίληψή μας ότι πρόκειται για ένα επικοινωνιακό πυροτέχνημα κι όχι για μια σοβαρή, ειλικρινή προσπάθεια καταπολέμησης των αιτίων αυτής της μάστιγας.Τα big data δε θα δώσουν τους λόγους φυγής και η ανώτατη παιδεία δε βρίσκει το δρόμο της μόνο στις υπάρχουσες ανάγκες της αγοράς, αλλά την οδηγεί με την καινοτομία της. Δημιουργεί νέες ανάγκες, νέες ειδικότητες, νέα γνωστικά αντικείμενα.
Το Κόμμα Πειρατών ξεκαθαρίζει ότι η προσπάθεια του ReBrain Greece πρέπει να ξεκινήσει εντός της Ελλάδας, εντοπίζοντας αντιμετωπίζοντας με αποφασιστικότητα τις στρεβλώσεις και τις αδικίες της αγοράς εργασίας και διασφαλίζοντας στους απόφοιτους ανώτατης εκπαίδευσης πραγματικές ευκαιρίες ανάπτυξης και καινοτομίας, μέσα σε μια πραγματικά ελεύθερη κοινωνία, με σεβασμό ανθρωπίνων, εργασιακών, πολιτικών και κοινωνικών δικαιωμάτων, μακριά από το νεποτισμό και την πελατειακή λογική του σήμερα, όχι ευκαιριακές και πρόσκαιρες επιδοτήσεις μισθών. Οτιδήποτε άλλο είναι απλά επικοινωνιακού χαρακτήρα. Δυστυχώς, δε βλέπουμε κάτι τέτοιο να γίνεται: αντίθετα, κάθε μέρα πληροφορούμαστε για όλο και περισσότερες αμιγώς κομματικού χαρακτήρα τοποθετήσεις ατόμων αμφιβόλων προσόντων σε θέσεις ευθύνης. Γιατί λοιπόν να επιστρέψει κάποιος σ’αυτή την Ελλάδα;
Πηγές:
[1] https://ec.europa.eu/eurostat/documents/2995521/8926076/3-28052018-AP-EN.pdf/48c473e8-c2c1-4942-b2a4-5761edacda37
[2] https://www.tanea.gr/2019/11/10/greece/anatreptiki-ereyna-gia-to-brain-drain-xiliadon-ellinon/
