Λέμε όχι στο φακέλωμα των μαθητών

“Παρατηρητήριο για το mySchool” από το Κόμμα Πειρατών Ελλάδας

Ένα χρόνο πριν^[*], ξεκίνησε η χρήση της εφαρμογής mySchool από τα σχολεία της χώρας. To mySchool είναι ένα νέο πληροφοριακό σύστημα του Υπουργείου Παιδείας που αποσκοπεί στη λειτουργική ενοποίηση και επέκταση των μηχανογραφικών εφαρμογών της εκπαιδευτικής κοινότητας.
^[*] “Έναρξη παραγωγικής λειτουργίας νέου ενιαίου Πληροφοριακού Συστήματος Σχολικών Μονάδων και Διοικητικών Δομών «mySchool» για την Α’-Βάθμια Εκπαίδευση και Γυμνάσια”, Υφυπουργός Συμεών Κεδίκογλου, Υπουργείο Παιδείας, Μαρούσι, 12-11-2013, Αρ. Πρωτ. 171490/Δ2

Γρήγορα έγινε αντιληπτό ότι τα προσωπικά στοιχεία που ζητά η εφαρμογή είναι πολύ πιο πέρα από την όποια αναγκαιότητα εκπαιδευτικής σημασίας που δηλώνει ότι αυτή καλύπτει (βλ. Εγχειρίδιο Χρήσης Πύλης mySchool [pdf αρχείο, 87 σελίδες]). Συγκεκριμένα, το σύστημα συλλέγει δεδομένα για τις θρησκευτικές πεποιθήσεις, το ιατρικό ιστορικό, προσωπικά στοιχεία γονέων που δεν απαιτούνται για την επικοινωνία μαζί τους, μαθησιακές δυσκολίες, προβλήματα συμπεριφοράς και ένταξης στο σχολικό σύστημα, γλωσσικά προβλήματα, μορφωτικό και οικονομικό υπόβαθρο της οικογένειας και πάρα πολλά άλλα που είναι τελείως έξω από τα απαραίτητα “μαθητικά” δεδομένα.

Χαρακτηριστικά στιγμιότυπα οθόνης από την εφαρμογή:

Ως συνέπεια των παραπάνω ήταν η θορύβηση της Ομοσπονδίας Λειτουργών Μέσης Εκπαίδευσης (ΟΛΜΕ), της Ένωσης Γονέων Δήμου Σύρου-Ερμούπολης και του Συλλόγου Εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης (ΣΕΠΕ) Κεντρικής και Νότιας Χαλκιδικής, οι οποίοι προσέφυγαν στην Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα (ΑΠΔΠΧ) ζητώντας να διερευνηθεί το θέμα. Η Αρχή, μελετώντας το θέμα βρήκε πολλά ακόμα προβλήματα, όπως η έλλειψη κρυπτογράφησης των δεδομένων, η εύκολη πρόσβαση στα δεδομένα όλων των μαθητών σε όσους έχουν λογαριασμό, καθώς και η έλλειψη οποιουδήποτε χρονοδιαγράμματος για την διαγραφή των δεδομένων αυτών από την εφαρμογή. Συγκεκριμένα, στις 2/10/2014, η απόφαση με αριθμό 139/2014 ([pdf αρχείο, 22 σελίδες]) καλεί το υπουργείο Παιδείας να πάρει μία σειρά από μέτρα σχετικά με την λειτουργία της εφαρμογής αυτής. Χρειάστηκαν 22 ολόκληρες σελίδες για να περιγραφούν όλα όσα “περίεργα” βρήκε η Αρχή σχετικά με την λειτουργία αυτής της εφαρμογής.

Εδώ πρέπει να αναφέρουμε επίσης και την “περίεργη σιωπή” εκ μέρους της ΔΟΕ (Διδασκαλική Ομοσπονδία Ελλάδος) και της διοίκησης της σχετικά με το θέμα. Οι διευθυντές των δημοτικών σχολείων υποχρεώνονται από το υπουργείο (κατ’ ουσίαν από μια ιδιωτική εταιρία επ’ ονόματι του υπουργείου), να καταγράφουν με κάθε λεπτομέρεια στην εφαρμογή, τα στοιχεία για τους μαθητές των σχολείων τους και όταν κάποιοι από αυτούς αντιδρούν σε αυτήν την διατεταγμένη υπηρεσία φακελώματος, τους γίνονται υποδείξεις για συμμόρφωση. Αλήθεια, ποια νομοθεσία ή ποια διοικητική απόφαση τους υποχρεώνει να φακελώνουν έτσι τις ζωές των μικρών μαθητών;
Στην εφαρμογή γίνεται και το φακέλωμα των ίδιων των δασκάλων. Στοιχεία όπως συμμετοχή σε απεργία, στάσεις εργασίας, αναρρωτικές άδειες, κτλ. καταχωρούνται και παραμένουν στον φάκελο του δασκάλου για περαιτέρω χρήση.

Ο πολιτικός υπεύθυνος, ο υπουργός Παιδείας κύριος Λοβέρδος έδειξε υπερβάλλοντα ζήλο διατάσσοντας μέσα σε λίγες ώρες ΕΔΕ γιατί δεν μπήκε στο πρόγραμμά του η πρόσκληση για να παραβρεθεί στην δοξολογία της 28ης Οκτωβρίου.

Πόσες μέρες θα πάρει στον υπουργό Παιδείας για να διατάξει την διακοπή της εφαρμογής mySchool, όπως είναι σήμερα, μετά την απόφαση καταπέλτη της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα (ΑΠΔΠΧ);

Από ότι φαίνεται είναι σημαντικότερο για τον υπουργό να βρεθεί μπροστά στις κάμερες παρά στο να προστατέψει τα παιδιά, τους νέους ανθρώπους, από το φακέλωμα που κάνει ένα νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου που έχει αναλάβει την υλοποίηση/διαχείριση/συντήρηση της εφαρμογής mySchool.

Ένα μήνα μετά την απόφαση 139/2014 (2/10/2014), το υπουργείο δεν έχει πει τίποτα σχετικό και έτσι δεν γνωρίζουμε αν έχει κάνει και τίποτα για αυτό.

Το Κόμμα Πειρατών Ελλάδας είναι ιδιαίτερα θορυβημένο, καθώς η ενημέρωση που έχουμε από εκπαιδευτικούς φτιάχνει μία ζοφερή εικόνα για τον πιθανό τρόπο χρήσης των δεδομένων που συλλέγει η εφαρμογή mySchool. Το απόρρητο των δεδομένων, η προστασία της ιδιωτικής ζωής των μικρών μαθητών και των γονέων τους, η διατήρηση επ’ αόριστο των στοιχείων αυτών, είναι τα μείζονα θέματα που χρήζουν άμεσης αντιμετώπισης για να εξασφαλιστεί ότι θα σταματήσει άμεσα η μαζική συλλογή στοιχείων και δεν θα χρησιμοποιηθούν τα δεδομένα που συλλέγονται για σκοπούς ξένους προς αυτούς για τους οποίους συλλέγονται.

Παρακολουθούμε καθημερινά την υπόθεση αυτή και περιμένουμε να δούμε την εκτέλεση του χρονοδιαγράμματος σύμφωνα με την απόφαση της ΑΠΔΠΧ, μέσα στον Νοέμβριο και με την δημιουργία του “Παρατηρητήριο για το mySchool” δεν θα αφήσουμε αυτό το θέμα να περάσει στα “ψιλά” της ενημέρωσης. Είναι υποχρέωση μας να προστατέψουμε την ιδιωτική ζωή των μικρών μαθητών και των γονέων τους.

Ελπίζουμε να μην έχει τόσες πολλές εμφανίσεις σε κάμερες ο κύριος υπουργός ώστε να “μην προλαβαίνει να ασχοληθεί με το θέμα“.

Παραπομπές:

• Νόμος 2472/1997, “Προστασία του ατόμου από την επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα” [pdf αρχείο]
• Στις 09/09/2014 ο Συνήγορος του Πολίτη, απέστειλε προς τον Υφυπουργό Παιδείας, κ. Γιαννόπουλο, επιστολή με θέμα “Καθυστέρηση απάντησης στο με αριθμ. 8/12.3.2014 έγγραφο της Ένωσης Γονέων Δήμου Σύρου-Ερμούπολης”, την επιστολή υπογράφει ο κ. Γιώργος Μόσχος βοηθός Συνήγορος του Πολίτη για τα Δικαιώματα του Παιδιού. [pdf αρχείο, 3 σελίδες]
• Ενημερωτικό φυλλάδιο για τα προσωπικά δεδομένα, από την ΑΠΔΠΧ. [pdf αρχείο, 10 σελίδες]
• Μικροί Πολίτες: Με αφορμή την Ευρωπαϊκή Ημέρα Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων στις 28 Ιανουαρίου 2011, η Αρχή Προστασίας Δεδομένων δημιούργησε ένα νέο διαδικτυακό κόμβο για την ενημέρωση των μαθητών σχετικά με την προστασία των προσωπικών δεδομένων και της ιδιωτικότητας στο διαδίκτυο. Μέρος αυτής της ενημέρωσης αποτελεί και εκπαιδευτικό υλικό που μπορεί να χρησιμοποιηθεί από τους καθηγητές για συζήτηση και ανταλλαγή απόψεων στην τάξη.